އަލްއުސްތާޛު އަޙްމަދު ކާމިލް ދީދީ

އަހުމަދު ކާމިލް ދީދީ(ހެންވޭރުގޭ އަހުމަދު ދީދީ) އަކީ ދިވެހި ބަހުން ތަފާތު ފޮތްތައް ލިޔުއްވި އަދީބެކެވެ. ދިވެހިރާއްޖޭގައި ޗާޕުކޮށްގެން ނެރުނު ފުރަތަމަ ނޫސް މަޖައްލާ އަލްއިސްލާހުގެ އެޑިޓަރަކީ ވެސް އަހުމަދު ކާމިލް ދީދީ އެވެ.

ނަސަބު

އަލްއުސްތާޛު އަޙުމަދު ކާމިލް ދީދީ ދުނިޔޭގެ އަލިކަން ދެކެވަޑައިގަތީ 22 ޖުލައި 1892 ގައެވެ. އެއީ ހިޖުރީ ގޮތުން 26 ޛުލްޙިއްޖާ 1309 އެވެ. އަވަހާރަވީ 31 މާރޗް 1961 ގައެވެ. އެއީ ހިޖުރީ ގޮތުން 14 ޝައްވާލް 1380 ގައެވެ. ބައްޕައަކީ ހެންވޭރުގޭ މޫސާ މާބަނޑޭރި މަނިކުފާނުގެ ފުތް އަލްވަޒީރު ޙަސަން ހަކުރާ މަނިކުފާނު (ހެންވޭރުގޭ ޙަސަން ދީދީ) އެވެ. މަންމަ އަކީ މާވާގޭ ޙުސައިން ދީދީގެ ދި ފާތިމަތު ދީދީ (އެއްގަމުގޭ ދޮންދީދީ) އެވެ. ނުވަތަ އެއްގަމުގޭ ޙަސަން ފާމުލަދޭރި ކިލެގެފާނުގެ ދޮންދީދީ އެވެ. އަޚުންނަކީ ހެންވޭރުގޭ މުޙައްމަދު ދީދީ އަދި އެއްގަމުގޭ ޅަދީދީ އެވެ.

އަހުމަދު ކާމިލްދީދީ ތަޢުލީމް ޙާޞިލް ކުރެއްވީ އިންޑީޔާގެ ލަކަނޫގެ ނަދުވަތުލް އުލަމާ އިންނެވެ. އގިރޭސި، އަރަބި، އުރުދޫ، ސިންގަޅަ ރަގަޅަށް ދެނެލައްވައެވެ. އަހުމަދު ކާމިލް ދީދީ އަކީ ދިވެހި ބަހުގެ އަދީބެކެވެ. ވާހަކަ ދެއްކުންތެރި އެކެވެ. ލިޔުންތެރި އެކެވެ. ޞިއްޙަތު ކިޔަވާދެއްވާ މުދައްރިސެކެވެ. ބޭސްކޮށްދެއްވާ ޙަކީމީ ޑޮކްޓަރެކެވެ. ދިވެހިރާއްޖެ އަށް ފުރަތަމަ އިންޖީނުލީ އުޅަދެއް ހޯއްދެވީ އޭނާގެ ވަޒީރުއް ދާޚިލިއްޔާ ކަމުގައި އޭނާގެ ނުފޫޒުގެ ދަށުންނެވެ. މޮޓަރު ބޯޓް ގަޑުބަޑު ގައި ކޮޅުބަށް ފޮނުއްވާލެއްވި ބޭފުޅުންގެ ތެރޭގައި ހިމެނެއެވެ.

ސަރުކާރުގައި ފުރުއްވި ބައެއް މަގާމްތައް

• ފުރަތަމަ ޤާނޫންއަސާސީ އެކުލަވާލި ކޮމިޓީގެ މެމްބަރުކަން (18 މާރޗް 1931)
• ވަޒީރުއް ދާޚިލިއްޔާކަން ( 22 ޑިސެމްބަރު 1932 )
• ވަޒީރުލް މަޢާރިފްކަން ( 22 ޑިސެމްބަރު 1932 )
• ފުރަތަމަ ޤާނޫން އަސާސީގެ ދެލިކޮޕީ އެކުލަވާލެވުނު ކުޑަކޮމިޓީގެ މެމްބަރުކަން
• ރަދުން ޢައްޔަން ކުރެއްވި މަޝްވަރާ މަޖްލިސްގެ މެމްބަރުކަން
• މަޙްކަމަތުލް މަޢާރުފުގެ ވެރިކަން15 މުޙައްރަމް 1361 (1942.02.02)
• މަޙްކަމަތުއްޞިއްޙާގެ ވަކީލުކަން18 ޛުލްޤައިދާ 1363 (1944.11.04)
• ބަންޑާރަނާއިބުކަން20 ރަމަޟާން 1370 (1951.06.25)/ ( 22 އެޕްރީލް 1951 )
• ބަންޑާރަނާއިބުކަން ފުރަތަމަޖުމްހޫރިއްޔާގެ 12 ރަބީޢުލްއާޚިރު 1372 (1952.12.31)
• ރަސްކަމަށް ބަދަލުކުރުމަށް އުފެއްދި ޤާނޫނު އަސާސީ އެކުލަވާލި ކޮމިޓީގެ މެމްބަރުކަން22 ޛުލްޙިއްޖާ 1372 (1953.09.02)

• ބަންޑާރަބާއިބުކަން10 ޛުލްޤައިދާ 1373 (1954.07.12)
• މަޢާރިފު ބަސްކޮމިޓީގެ މެމްބަރުކަން19 ޝައްވާލު 1377 (1958.05.10)
• ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ތ.އަތޮޅު މެމްބަރުކަން17 ޖެނުއަރީ 1959
• ފަނޑިޔާރު މަނިކުފާނުގެ މުޢާވިނުކަން20 މާޗް 1959
• މަޢާރިފު 2 ނަންބަރު މުދައްރިސްކަން15 އޮކްޓޯބަރ 1959
• ރައްޔިތުން މަޖުލީހުގެ ރައީސްކަން
• ބަސްކޮމިޓީގެ ރައީސްކަން
• ވަލީ ކޮމިޓީގެ މެންބަރުކަން
• ފިލްމު ސެންސަރު ބޯޑުގެ މެންބަރުކަން
• އަލްއިޞްލާހުގެ މުޙައްރިރުކަން

އަވަހާރަވުން

އަހުމަދު ކާމިލްދީދީ އަވަހާރަވީ 31 މާރޗް 1961 (16 ޝައްވާލް 1380ހ ) ގައެވެ.

ރިފަރެންސް

• އިންޓަނެޓް ބައެއް ވެބްސައިޓްތައް
• އެޓާނީ ޖެނެރަލް އޮފީހުގެ ވެބްސައިޓް
• ހަދާނާއި ތާރީޚްގެ ތެރެއިން - 1 ވަނަ ބައި - އަހުމަދު ނަޖީބް - 2006

ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ ރައީސްކަން ކުރެއްވި ބޭފުޅުން

އަލްއަމީރު މުޙަންމަދު ފަރީދު ދީދީ •

އަލްއުސްތާޛު އަޙްމަދު ކާމިލް ދީދީ • އަލްއަމީރު އިބްރާހީމް ޢަލީ ދީދީ • އަލްއަމީރު ޢަލީ ކުޑަރަންނަބަނޑޭރި ކިލެގެފާނު • އައްޝައިޚް މަލިމް މޫސާ މާފަތްކަލޭގެފާނު • އަންނަބީލު އިބްރާހީމް ފަރީދު ދީދީ • އަލްފާޟިލް އަޙްމަދު ޒަކީ • އައްޝައިޚް އަޙްމަދު ޝާޠިރު • އަލްއުސްތާޛު އިބްރާހީމް ޝިހާބު • އަލްއުސްތާޛު ޢަބުދުﷲ ޙަމީދު • އަލްފާޟިލް އަޙްމަދު ޒަކީ • އަލްއުސްތާޛު ޢަބުދުﷲ ޙަމީދު • އަލްފާޟިލް އަޙްމަދު ޒާހިރު • އަލްފާޟިލް މުޙައްމަދު ޝިހާބު • އަބްދުالله ޝާހިދު • އަބްދުﷲ މަސީހު މުހައްމަދު • ޤާސިމް އިބްރާހީމް • މުޙައްމަދު ނަޝީދު • މުޙައްމަދު އަސްލަމް •

އަބްދުއްރަހީމް އަބްދުالله •

ދިވެހި އަދީބުން

އެދުރު އުމަރު މާފަތް ކަލޭގެފާނު ! ބަނޑޭރި ހަސަން މަނިކުފާނު ! މުޙައްމަދު ޖަމާލުއްދީން ! އަޙުމަދު ހަކުރާ މަނިކުފާނު ! ހުތް އަލީ ދީދީ ! ހުސެއިން ޞަލާހުއްދީން ! މުޙައްމަދު އިސްމާއިލް ދީދީ ! އަހުމަދު ކާމިލް ދީދީ ! މުހައްމަދު އަމީން ދޮށިމޭނާ ކިލެގެފާނު ! ޢަބްދުﷲ ޖަލާލުއްދީން ! ބޮޑުފެންވަޅުގޭ ސީދީ ! އިބްރާހީމް ރުޝްދީ އަލްއަޒްހަރީ ! އައްޝައިޚް މަލިމް މޫސާ މާފަތްކަލޭގެފާނު ! އިބްރާހިމް ޝިހާބް ! މުޙައްމަދު ޖަމީލުދީދީ ! އާމިނަތު ޙުސައިން ! މަލިމް މުޙައްމަދުދީދީ ! އިބްރާހީމް ޙިލްމީ ! ޢަލީ އަޙުމަދު ! އައްޝައިޚް ޢުމަރު ޢީސާ ! ޢަލީ ޙުސައިން ނައިފަރީ ! މޫސާ މުޙައްމަދުދީދީ ! ކަރައްޔެ ކަޅުތުއްތުދީދީ ! ބާބާގޭ ދޮންމަނިކު ! އަލް މަރްޙޫމް ޢަބްދުއްﷲ އިސްމާޢީލް ! ޔޫސުފް މުޙައްމަދުފުޅު ! ބާޑީގޭ މުޙައްމަދު އަޙުމަދުދީދީ ! ބޮޑުގަލު އިބްރާހީމް މަނިކު ! މޫސާ ފަތުޙީ ! ސައިކުރާ އިބްރާހީމް ނަޢީމް ! އާމިނަތު ފާއިޒާ ! ޢަބުދުﷲ ޞާދިޤް !