ޖުމްހޫރީ ޗައިނާ
ރިޕަބްލިކް އޮފް ޗައިނާ ނުވަތަ އަޅުގަނޑުމެން ޢާއްމުކޮށް ދަންނަ ގޮތުން ނަމަ ޓައިވާނަކީ އިރުމަތީ އޭޝިޔާއަށް ނިސްބަތްވާ ދައުލަތެކެވެ. ޓައިވާނަކީ އަމިއްލަ ވެރިކަމެއް ހިންގަމުން އަންނަ ދައުލަތެއް ކަމުގައި ވިޔަސް، އަވަށްޓެރި ޗައިނާއިން ޓައިވާނުގެ މިނިވަންކަމެއް ޤަބޫލެއް ނުކުރެއެވެ. ޗައިނާއިން ދެކޭ ގޮތުގައި ޓައިވާނަކީ އަދިވެސް އެ ޤައުމުގެ ބައެކެވެ.
Republic of China 中華民國 Zhōnghuá Mínguó | |
|---|---|
 Flag
 National emblem
| |
ގައުމީ ސަލާމް: "National Anthem of the Republic of China" | |
 | |
| ވެރިރަށް and largest city | Taipei[1][a] |
| ރަސްމީ ބަސްތައް | Standard Mandarin[2] (spoken) Traditional Chinese (written) |
| އާންމު ސަރަހައްދީ ބަސްތައް | Taiwanese Hokkien (Taiwan, Penghu and Kinmen)[3] Hakka (Taiwan) Several Taiwanese aboriginal languages Fuzhunese (Matsu) Puxian Min (Wuqiu) |
| ޑިމޮނިމް | Taiwanese[4][5][6] or Chinese[7] or both |
| ސަރުކާރު | Semi-presidential system |
| Ma Ying-jeou | |
| Wu Den-yih | |
• Premier | Jiang Yi-huah |
| ޤާނޫނު ހަދާ މަޖިލިސް | Legislative Yuan |
| 10 October 1911 | |
• Republic established | 1 January 1912 |
| 25 October 1945 | |
| 25 December 1947 | |
| 7 December 1949 | |
ސަރަޙައްދު | |
• Total | 36,191 km2 (13,973 sq mi) (136th) |
• Water (%) | 10.34 |
އާބާދީ | |
• 2009 estimate | 23,069,000[8][b] (50th) |
• Density | 637.4/km2 (1,650.9/sq mi) (15th) |
| ޖީޑީޕީ (ޕީޕީޕީ) | 2008 estimate |
• ޖުމްލަ | $738.800 billion (19th) |
• ބޮލަކަށް ޖެހެނީ | $30,881 (25th) |
| ޖީޑީޕީ (nominal) | 2008 estimate |
• ޖުމްލަ | $392.552 billion (26th) |
• ބޮލަކަށް ޖެހެނީ | $17,040 (42nd) |
| އެޗްޑީއައި (2007) |  0.943 [9]Error: Invalid HDI value (25th) |
| ފައިސާ | New Taiwan dollar (NT$) (TWD) |
| ޓައިމް ޒޯން | ޔޫޓީސީ+8 (CST) |
• ސަމާ (ޑީއެސްޓީ) | not observed |
| ތާރީޚު ފޯމެޓް | yyyy-mm-dd yyyy年m月d日 (CE; CE+2697) or 民國yy年m月d日 |
| ޑްރައިވިންގ ސައިޑް | right |
| ކޯލް ކޯޑް | +886 |
| އައިއެސްއޯ 3166 ކޯޑް | TW |
| އިންޓަރނެޓް ޓީއެލްޑީ | .tw |
a. ^ Before relocating to Taipei, the capital of the ROC was Nanking. After the loss of mainland China, Chiang Kai-shek declared Taipei as the temporary capital. As of 2009[update], the constitution does not mention the name of the ROC capital, therefore some argue that the de jure capital is still Nanking even though it is not currently under the control of the ROC.[10] b. ^ Population and density ranks based on 2008 figures. | |
އަވަސް ކަޅިއަކުން ބަލައިލުމެއް
އުނިއިތުރު ގެންނަވާޓައިވާނުގެ ރަސްމީ ބަހަކީ ސްޓޭންޑަރޑް މެންޑަރިންއެވެ. ލިޔެ އުޅެނީ ޓްރެޑީޝަނަލް ޗައިނީޒް އަކުރުންނެވެ. އިނގިރޭސި ބަހުން ޓައިވާނުގެ މީހުންނަށް ކިޔަނީ ޓައިވާނީޒްއެވެ. ނުވަތަ ޗައިނީޒްއެވެ. ޤައުމުގެ އެންމެ ބޮޑު ޝަހަރަކީ ޓައިޕޭއެވެ. ޓައިވާނުގެ ވެރިރަށަކީ ވެސް ޓައިޕޭއެވެ. ޓައިވާނަކީ ސެމީ ޕްރެޒިޑެންޝަލް ސިސްޓަމެއް އޮންނަ ޤައުމެކެވެ. ޤައުމުގެ އާބާދީއަކީ 23 މިލިއަނެވެ. އެހެންކަމުން މިއީ ދުނިޔޭގައި 50 ވަނައަށް އެންމެ އާބާދީ ބޮޑު ޤައުމެވެ. ބިމުގެ ބޮޑުމިނަކީ 36191 އަކަކިލޯމީޓަރެވެ. ދުއްވާއެއްޗެހި ދުއްވަނީ ކަނާތްފަރާތުންނެވެ. އިންޓަނެޓް ކޯޑަކީ tw. އެވެ. ކޯލިން ކޯޑަކީ +886 އެވެ. ފައިސާގެ ގޮތުން ބޭނުންކުރަނީ ނިއު ޓައިވާން ޑޮލަރެވެ.
ނަން
އުނިއިތުރު ގެންނަވާޓައިވާނުގެ ރަސްމީ ނަމަކީ ރިޕަބްލިކް އޮފް ޗައިނާއެވެ. ބައެއް ފަހަރު “ކޮމިއުނިސްޓް ޗައިނާ” އާއި ތަފާތު ކުރުމުގެ ގޮތުން ޓައިވާނަށް “ނޭޝަނަލިސްޓް ޗައިނާ” އޭ ވެސް ކިޔައެވެ. ހަމަ އެހެންމެ “ފްރީ ޗައިނާ” އޭ ވެސް ކިޔައެވެ. އަދި މިހާރު ޢާއްމު ގޮތެއްގައި ބައިނަލް އަޤްވާމީ ފޯރަމްތަކުގައި ކިޔަނީ “ޗައިނީޒް ޓައިޕޭ” އެވެ. “ޓައިވާން” މި ނަމަކީ ސިރާޔާ ބަހުން ނެގިފައިވާ ބަހެކެވެ. ޖުޣުރާފީ ޓައިވާނުގެ ހުޅަނގުގައި އޮތީ ޗައިނާއެވެ. ނުވަތަ ޓައިވާނުގެ މައިކަރައެވެ. ދެކުނުން އޮތީ ޖަޕާނެވެ. އެހެން ނަމަވެސް މިއީ ބިމުގެ ގޮތުން ގުޅިފައިވާ ބޯޑަރުތަކެއް ނޫނެވެ.
ތާރީޚު
އުނިއިތުރު ގެންނަވާރިޕަބްލިކް އޮފް ޗައިނާ ނުވަތަ ޓައިވާނު އުފެދުނީ 1911 ވަނަ އަހަރުގައެވެ. ޓައިވާނަކީ އިރުމަތީ އޭޝިޔާގެ ޖުމްހޫރިއްޔާތަކުގެ ތެރެއިން މިއަދާ ހަމަޔަށް ވެސް ޖުމްހޫރިއްޔަތު އޮތް ޤައުމުތަކަށް ބަލާއިރު، އެންމެ ދޮށީ ޖުމްހޫރިއްޔާއެވެ. ޓައިވާނު އުފެދުނު ފަހުން އެ ޤައުމު އަންނަނީ ސައިންސާއި ޓެކްނޮލޮޖީގައި އަދި އިޤްތިޞާދުގައި ހަލުވި ފިޔަވަޅުތަކެއް ކުރިޔަށް އަޅަމުންނެވެ. ދެހާސް އަހަރުގެ ދިގު ރަސްކަމަކަށް ފަހުގައި 1911 ވަނަ އަހަރު ޖުމްހޫރިއްޔާއެއްގެ ގޮތުގައި ޙަރަކާތްތައް ފެށުނު ކަމުގައި ވިޔަސް ޖުމްހޫރިއްޔާ ޤާއިމުވީ 1 ޖެނުއަރީ 1912 ގައެވެ. 7 ޑިސެމްބަރ 1949 ގެ ފަހުން ސަރުކާރު ހިންގަމުން ދަނީ ޓައިޕޭގައެވެ. މިއަދު ވެސް ޗައިނާއިން ގެންދަނީ ޓައިވާނުން ފުރިހަމަ މިނިވަންކަމެއް އިޢުލާންކޮށްގެން ނުވާނެ ކަމަށް ބުނަމުންނެވެ. އަނެއްކޮޅުން ޓައިވާނުގެ ލީޑަރުން ވިދާޅުވަނީ ޗައިނާގައި އޮތް ކޮމިއުނިސްޓުންގެ ވެރިކަން ނިމުމަކަށް އައިސް ފުރިހަމަ ޑިމޮކްރެޓިކް ޖުމްހޫރިއްޔާއަކަށް ވެއްޖެ ނަމަ މައި ކަރައާ ގުޅުމަކީ މައްސަލައެއް ކަމަށް ޓައިވާނުން ނުދެކޭ ކަމުގައެވެ. އެހެން ނަމަވެސް ޗައިނާގެ އިންސާނީ ޙައްޤުތަކުގެ މައްސަލަތަކާއި އެހެނިހެން ވެސް ޑިމޮކްރަސީއާ ޚިލާފު އުޞޫލުތައް އެހުރި ގޮތަށް ހުއްޓާ ޗައިނާގެ މައިކަރަ އާ ގުޅުމަކީ ޓައިވާނަށް ކުރެވޭނޭ ކަމެއް ނޫން ކަމުގައި ވެސް ޓައިވާނުގެ ވެރިން ގެންދަވަނީ ވިދާޅުވަމުންނެވެ. ޓައިވާނުގެ އެންމެ ގާތް އެކުވެރިޔަކީ ޗައިނާގެ ހަތުރު އެމެރިކާއެވެ. ޓައިވާނަށް ޙަމަލާއެއް ދިނުމަށް ފަހު ޢަސްކަރީ ޙަރަކާތެއްގެ ތެރެއިން ޓައިވާނަކީ ޗައިނާގެ ބައެއްގެ ގޮތުގައި ހަދަން، ޗައިނާއިން ބޭނުންވި ކަމުގައި ވިޔަސް އެކަމަށް އެޅިފައިވާ އެންމެ ބޮޑު ހުރަހަކީ އެމެރިކާއެވެ. އެއީ އެމެރިކާއިން އެކަމުގެ ތެރެއަށް ވަންނާނެކަން ޗައިނާގެ ވެރިންނަށް ރަނގަޅަށް އެނގިވަޑައިގަންނަވާތީއެވެ. މިހާރު ވެސް ޗައިނާ އާއި ޓައިވާނުން ގެންދަނީ ސިޔާސީ ދަރަޖައިގެ ވާހަކަތައް ބާއްވަމުންނެވެ.
ޑެމޮގްރަފިކްސް
އުނިއިތުރު ގެންނަވާޓައިވާނުގެ އާބާދީގެ 98% މީހުންނަކީ ޗައިނާ ނަސްލުގެ މީހުންނެވެ. އަނެއް 2% މީހުންނަކީ އޮސްޓްރޮނޭޝިއަން އަދިވާސީންނެވެ. ދީންތަކަށް ބަލާއިރު ޓައިވާނުގެ 35.1% މީހުންނަކީ ބުދިސްޓުންނެވެ. 33% މީހުންނަކީ ޓާއޮއިސްޓުންނެވެ. 14% މީހުންނަކީ އެތީސްޓުންނެވެ. 3.9% މީހުންނަކީ ކްރިސްޓިއަނުންނެވެ. 3.5% މީހުންނަކީ އިކުން ޓާއޯއިންނެވެ.
ސަގާފަތު
އުނިއިތުރު ގެންނަވާސަގާފަތަށް ބަލާއިރު ޗައިނާ އާއި ޓައިވާނުގެ ސަގާފަތުގައި މާބޮޑު ތަފާތެއް ނެތެވެ. އެހެން ނަމަވެސް ޑިމޮކްރަޓިކް ތަނަކަށް ވުމުން ތަފާތު ދީންތަކުގެ މީހުންނަށް ދީނީ އިޙްތިފާލުތައް ފާހަގަކުރުމުގެ ފުރުޞަތު މާބޮޑަށް ވެސް ހުޅުވިފައިވާތީ އެކަމުގެ ތަފާތު ފެނެއެވެ.
އިޤްތިޞާދު
އުނިއިތުރު ގެންނަވާޓައިވާނަކީ ވަރުގަދަ އިޤްތިޞާދެއް އޮތް އުފެއްދުންތެރި ޤައުމެކެވެ. އެ ޤައުމުގެ ޖީ.ޑީ.ޕީ ޕަރކެޕިޓާ އަކީ 30881 ޑޮލަރެވެ.
- ↑ "Yearbook 2004". Yearbook. Government Information Office of the Republic of China. 2004.
Taipei is the capital of the ROC
- ↑ "Taiwan (self-governing island, Asia)". Britannica Online Encyclopedia. 1975-04-05. Retrieved 2009-05-07.
- ↑ "Taiwan Information: People and Language". Asia-planet.net (Information provided by Tourism Bureau, ROC). Retrieved 2009-06-11.
The official language of Taiwan is Mandarin Chinese (Guoyu), but because many Taiwanese are of southern Fujianese descent, Min-nan (the Southern Min dialect, or Holo) is also widely spoken. The smaller groups of Hakka people and aborigines have also preserved their own languages. Many elderly people can also speak some Japanese, as they were subjected to Japanese education during the Japanese occupation which lasted for half a century.
- ↑ "The ROC's Humanitarian Relief Program for Afghan Refugees". Gio.gov.tw. 2001-12-11. Retrieved 2009-05-07.
- ↑ "Taiwanese health official invited to observe bird-flu conference". Gio.gov.tw. 2005-11-11. Retrieved 2009-05-07.
- ↑ "Demonyms - Names of Nationalities". Geography.about.com. Archived from the original on 1545718224. Retrieved 2009-05-07.
{{cite web}}: Check date values in:|archive-date=(help); Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ Although the territories controlled by the ROC imply that the demonym is "Taiwanese", some consider that it is "Chinese" due to the claims of the ROC over China. Taiwanese people have various opinions regarding their own national identity.
- ↑ "Area and Number of Villages, Neighborhoods, Households and Resident Population". MOI Statistical Information Service.
- ↑ Due to its political status, the UN has not calculated an HDI for the ROC. The ROC government calculated its HDI for 2007 to be 0.943 [1]
- ↑ Cite error: Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs namedcapital-nanking