ޑްރިޒްލް (ނުވަތަ ޑްރައިޒްލް) އަކީ އަންޑަރސެމްޕްލްޑް އިމޭޖްތަކުގެ ލައިނަރ ރިކޮންސްޓްރަކްޝަން އަށް ޑިޖިޓަލް އިމޭޖް ޕްރޮސެސިންގ މެތެޑެކެވެ. މި އުސޫލަކީ އާންމުކޮށް ފަލަކީ ތަސްވީރުތައް އެއްކޮށްލުމަށް ބޭނުންކުރާ އުސޫލެއް ކަމަށާއި، މިއީ ފުރަތަމަ އުފެއްދީ ހަބަލް ސްޕޭސް ޓެލެސްކޯޕުން ހެދި ހަބަލް ޑީޕް ފީލްޑް އޮބްޒަވޭޝަންތަކަށެވެ. ވެރިއޭބަލް-ޕިކްސެލް ލައިނަރ ރިކޮންސްޓްރަކްޝަން ނުވަތަ ނުރަސްމީކޮށް "ޑްރިޒްލް" ގެ ނަމުން މަޝްހޫރު މި އެލްގޮރިޒަމް އިން ފޮޓޯމެޓްރީ އާއި ރިޒޮލިއުޝަން ރައްކާތެރިކޮށް، ކޮންމެ ޕިކްސެލްއެއްގެ ތަފާސްހިސާބު މުހިންމުކަމަށް ބަލައިގެން އިންޕުޓް އިމޭޖްތައް ބަރުކޮށްދީ، ޖިއޮމެޓްރިކް ޑިސްޓޯޝަންގެ އަސަރު ތަސްވީރުގެ ބައްޓަމާއި ފޮޓޯމެޓްރީއަށް ވެސް ނައްތާލަ އެވެ. މީގެ އިތުރުން ކޮސްމިކް ރޭސްގެ ޙާޟިރުގައި ޑިތަރޑް އިމޭޖްތައް އެއްކޮށްލުމަށް ޑްރިޒްލިންގ ބޭނުން ކުރެވިދާނެއެވެ. ޑްރިޒްލިންގ އަކީ އާންމުކޮށް އޭމެޗަރ އެސްޓްރޯފޮޓޯގްރާފަރުން ބޭނުންކުރާ އެއްޗެއް، ޚާއްޞަކޮށް ގިނަ އަދަދެއްގެ ޕްލެނެޓަރީ އިމޭޖް ޑޭޓާ (އާންމުކޮށް އެތައް ހާސް ފްރޭމް) ޕްރޮސެސްކުރުމަށް، އެސްޓްރޯފޮޓޯގްރަފީ އެޕްލިކޭޝަންތަކުގައި ޑްރިޒްލިންގ ބޭނުންކޮށްގެން ބިމުގެ ވީޑިއޯ ރެކޯޑިންގތަކުން މަތީ ރިޒޮލިއުޝަން ސްޓިލްތައް ހޯދުމަށްވެސް ބޭނުންކުރެވިދާނެއެވެ.[1] އެސްޓްރޯފޮޓޯގްރާފަރ ޑޭވިޑް ރެޓްލެޖް ވިދާޅުވާ ގޮތުގައި "ޑްރިޒްލް ކޮމާންޑް ބޭނުންކޮށްގެން ލިބޭ ނަތީޖާތަކަކީ އޭމެޗަރ އިންސްޓްރޫމެންޓްތަކާއެކު ތަފާތު ނަތީޖާތަކަކަށް ވެދާނެއެވެ."[2] އޯވަރވިއު ކެމެރާ އޮޕްޓިކްސް އިން އާންމުކޮށް ތައާރަފް ކުރަނީ ތަސްވީރުތަކުގެ ޖިއޮމެޓްރިކް ޑިސްޓޯޝަން އެވެ. މިސާލަކަށް ފަލަކީ ޢިލްމުގައި އަންޑަރސެމްޕްލްޑް ތަސްވީރުތައް އާންމު ކަމަކަށް ވެފައިވަނީ އިންސްޓްރޫމެންޓް ޑިޒައިން ކުރާ ފަރާތްތަކަށް ގިނަ ފަހަރަށް ކުޑަ ފީލް އޮފް ވިއުއެއް ރަނގަޅަށް ސެމްޕްލް ކުރުމާއި ބޮޑު ފީލްޑެއް އަންޑަރސެމްޕްލް ކުރުމާ ދެމެދު އިޚްތިޔާރު ކުރަން މަޖުބޫރުވާތީއެވެ. މިއީ ވަކިން ހާއްސަކޮށް ހަބަލް ސްޕޭސް ޓެލެސްކޯޕް (އެޗްއެސްޓީ) އަށް ދިމާވާ މައްސަލައެއް ކަމަށާއި، ކަރެކްޓް ކުރެވިފައިވާ އޮޕްޓިކްސް އިން ސުޕަރބް ރިޒޮލިއުޝަން ލިބިދާނެ ކަމަށާއި، ނަމަވެސް ޑިޓެކްޓަރުތަކަށް ޓެލެސްކޯޕްގެ ފުރިހަމަ ރިޒޮލިއުޝަން ޕަވަރުގެ ފުރިހަމަ ފައިދާ ނަގަނީ ލިމިޓެޑް ފީލްޑް އޮފް ވިއު އެއްގައި ކަމަށެވެ. ނަސީބަކުން އަންޑަރސެމްޕްލިންގ އަށް ގެއްލޭ ގިނަ މައުލޫމާތުތައް އަލުން ހޯދައިދެވޭނެއެވެ. މި އުކުޅުތަކުގެ ތެރެއިން އެންމެ ގިނައިން ބޭނުންކުރާ އުކުޅުތަކަކީ ޝިފްޓް އެންޑް އެޑް އަދި އިންޓަރލޭސިންގ އެވެ. ޑްރިޒްލް އަކީ ފުރަތަމަ އުފެއްދީ ހަބަލް ޑީޕް ފީލްޑް ނޯތު ގެ ޑިތަރޑް އިމޭޖްތައް އެއްކޮށްލުމަށް ކަމަށާއި އޭގެ ފަހުން އެޗްއެސްޓީގެ ކެމެރާތަކާއި އެހެން ޓެލެސްކޯޕްތަކުގައި ހުންނަ ޑިތަރޑް އިމޭޖްތައް އެއްކޮށްލުމަށް ވަރަށް ބޮޑަށް ބޭނުން ކުރަމުން އަންނަ އެއްޗެކެވެ. ޑްރިޒްލްގައި ޝިފްޓް-އެންޑް-އެޑްގެ ވަރސެޓިލިޓީ ހުރި ނަމަވެސް، އިންޓަލެސިންގެ ރިޒޮލިއުޝަން އަދި މިނިވަން އަޑު ތަފާސްހިސާބުތައް ބޮޑުތަނުން ދަމަހައްޓަ އެވެ. ޑްރިޒްލްގެ ފައިދާއަކީ މުހިންމު ގޮތެއްގައި އަމިއްލައަށް ޝިފްޓްތަކާއި، ރޮޓޭޝަންތަކާއި، ޖިއޮމެޓްރިކް ޑިސްޓޯޝަން އާއި އެކު ތަސްވީރުތައް ޙައްލުކުރެވޭނެ ކަމާއި، ރަނގަޅަށް ގުޅިފައިވާ ބަރުދަން މެޕްތަކާއެކު އިންޕުޓް ތަސްވީރުތައް ދިނުމުން، ތަފާސްހިސާބުތަކުން އެންމެ ރަނގަޅު ތަސްވީރެއް އުފެއްދުމެވެ. ޑްރިޒްލް އިން ވެސް ގުދުރަތީ ގޮތުން "ގެއްލިފައިވާ" ޑޭޓާތަކާއެކު ތަސްވީރުތައް ޙަވާލުކުރަނީ، މިސާލަކަށް ކޮސްމިކް ރޭސް ނުވަތަ ޑިޓެކްޓަރުގެ ޑިފެކްޓްތަކުގެ ސަބަބުން ކޮރަޕްޝަން ވުމުންނެވެ. މިހާރު އަގު ދަށްވެފައިވާ އައިރާއެފްގައި ސްޕޭސް ޓެލެސްކޯޕް ސައިންސް ޑޭޓާ އެނަލިސިސް ސިސްޓަމް (އެސްޓީއެސްޑީއޭއެސް) ޕެކޭޖާއެކު އަސްލު ޕެކޭޖްކޮށްފައިވާ ޑްރިޒްލް (މިހާރު ކިޔަނީ މަލްޓިޑްރިޒްލް) ޑްރިޒްލްޕެކް ޕައިތަން ޕެކޭޖުން މިނިވަންކަމާއެކު ލިބެން ހުރެއެވެ.[3] ޑްރިޒްލްގެ އިތުރުން ހަބަލް ސްޕޭސް ޓެލެސްކޯޕް އިމޭޖިން ޑޭޓާ އެއްކޮށްލުމަށް އެހީތެރިވެދޭ ގިނަ އަދަދެއްގެ އެންސިލަރީ ޓާސްކްތައް ޑްރިޒްލްޕެކް ޕެކޭޖުގެ ތެރެއިން ލިބެން ހުރެ އެވެ. މި ޕްރޮސެސްގެ ތަފްސީލީ ބަޔާންތަކާއި ޓިއުޓޯރިއަލްތައް ޑްރިޒްލްޕެކް ހެންޑްބުކްގައި ލިޔެފައިވެއެވެ.[4] ޑްރިޒްލް ތަރައްގީކޮށްފައިވަނީ ސްޕޭސް ޓެލެސްކޯޕް ސައިންސް އިންސްޓިޓިއުޓާއި ސްޕޭސް ޓެލެސްކޯޕް ޔޫރަޕިއަން ކޯޑިނޭޓިން ފެސިލިޓީ ގުޅިގެންނެވެ. ބޭރު astrophotgraphy software އެސްޓްރޯފޮޓޯގްރަފީ އެޕްލިކޭޝަންސް އެންޑް ސޮފްޓްވެއަރ ރިފަރެންސްތައް ފްރޫޗަރ އޭ.އެސް އަދި ހޫކް އާރ.އެން، ޑްރިޒްލް: އެ މެތޯޑް ފޯރ ދަ ލައިނިއަރ ރިކޮންސްޓްރަކްޝަން އޮފް އަންޑަރސެމްޕްލްޑް އިމޭޖްސް، ޕާސްޕް، 114، 144. "އެންހަންސް! – އޮޓޯސްޓޭކަރޓް!". ޑޭވިޑް ރެޓްލެޖް (2005). ޑިޖިޓަލް އެސްޓްރޯފޮޓޯގްރަފީ: ދަ ސްޓޭޓް އޮފް ދަ އާޓް. ސްޕްރިންޖަރ އެވެ. އައިއެސްބީއެން 1-85233-734-6. "ޑްރިޒްލްޕެކް" އެވެ. "ދަ ޑްރިޒްލްޕެކް ހެންޑްބުކް - އެޗްއެސްޓީ ޔޫޒަރ ޑޮކިއުމަންޓޭޝަން". ބޭރުގެ ލިންކްތަކެވެ ސްޕޭސް ޓެލެސްކޯޕް ސައިންސް އިންސްޓިޓިއުޓްގައި ހުންނަ ޑިތަރ/ޑްރިޒްލް ޕޭޖް ލައިނިއަރ ރިކޮންސްޓްރަކްޝަން އޮފް ދަ ހަބަލް ޑީޕް ފީލްޑް، ލިޔުނީ ފްރޫޗަރ އެންޑް ހޫކް އެވެ. މަތީގައި ޝާ