ގިނިހިލަ

މަދުނަބަކީ އިރަވީ ނިޒާމުގައި އިރުގެ ވަށައިގެން ބައެއް ފަހަރު ދަތުރު ކުރާ ކުޑަ ޒާތެކެވެ. ސައިންޓިސްޓުން ގިނިހިލައަކީ ކޮބައިކަން ދިރާސާކުރަންފެށީ 1500 އާއި 1600 ގެ އަހަރުތަކުގެ ތެރޭގައެވެ. އެމީހުންނަށް އެގުނުގޮތުގައި ގިނިހިލައަކީ ޖައްވުގެ ތެރޭގައިވާ އެހެންނަމަވެސް އެޓްމޮސްފެއަރގައި ނުހިމެނޭ ޖިސްމުތަކެކެވެ.

Comet Hale-Bopp

އިގިރޭސިވިލާތުގެ އެސްޓްރޯނޯމަރ އެއްކަމުގައިވާ އެޑްމަންޑް ހާލީ ކުރެއްވި ދިރާސާތަކަކުން އެގޭގޮތުގައި ގިނިހިލައަކީވެސް އިރުގެ ވަށައިގެން ދައުރުކުރާ އެއްޗެކެވެ. މީވާ މިފަދަހިލަތައްވެސް އޭގެ އޯބިޓްގައި ދައުރުކޮއްކޮށް ހުންނާނެއެވެ. މިކަންއޭނާ ދެނެގަތީ 1680 ގައި ފާޅުވި ގިނަހިލައެއް ދިރާސާކުރުމުންނެވެ. އޭނާ ބަޔާންކުރާގޮތުގައި 1607 ގައާއި 1531 ގައިވެސް ފާޅުވެފައިވަނީ ހަމަ މިގިނިހިލައެވެ. ހާލީ ބަޔާންކުރެއްވި ގޮތުގައި މިކޮމެޓް އަލުން 1758 ހާހިސާބުގައި އަލުންފާޅުވާނެއެވެ. އެކަންވީ ވެސް ހަމައެހެންނެވެ. ހާލީ ކޮމެޓްގެ ނަމުން ނަންދެވުނު މަޝްހޫރު ކޮމެޓަކީމިއެވެ.

ހާލީކޮމެޓް އޭގެ އޯބިޓްގައި ދަތުރުކުރާއިރު އިރާއި އެންމެ ކައިރިއަށް އަންނަނީ ކޮންމެ 76 އަހަރަކުން އެއްފަހަރުއެވެ. މިކޮމެޓް އެންމެ ފަހުން ފެނިފައިވަނީ 1986 ގައެވެ.

މިހާރު ސައިސްޓުން ގިނިހިލަ ނުވަތަ ކޮމެޓާއި އެހެންހެން ވެސް ޖައްވުތެރޭގައި ހިމެނޭ ޖިސްމުތައް ދިރާސާކުރަނީ ސްޕޭސް އުޅަނދުތަކާއި ޓެލެސްކޯޕުގެ އެހީގައެވެ. ވީމާ އެއެއްޗެތީގައި އެކުލެވޭ މާއްދާތަކާއި، އެއުފެދޭގޮތާއި އޭގެދަތުރުކުރުން ދިރާސާކުރަން ފަސޭހަވާނެއެވެ.

ކޮމެޓްގައި މައިގަޑު ތިންބައި އެކުލެވޭނެއެވެ. އެއީ އޭގެ މަރުކަޒު އުފެދިފައިވާ ހިލައާއި އައިސް، އޭގެ ވަށައިގެން އުފެދިފައިވާ ގޭހުގެ ވިލާގަޑާއި، އޭގެ ފަހަތުން ފެންނަންއޮންނަ ނިގުލެވެ. ބައެއް ކޮމެޓްތަކުގައި އެއްނިގުލައްވުރެ ގިނަ ނިގޫލާފާއި ހުއްޓާވެސް ފެނިދާނެއެވެ. މިނިގޫ އަބަދުވެސް އިންނާނީ އިރާއި ދުރަށެވެ.

ސައިންސްވެރިން ގަބޫލުކުރާގޮތުގައި ކޮމެޓް އަންނަނީ ސޯލާސިސްޓަމްގެ ބޭރުން ކޫޕަރބެލްޓް އާއި އޫޓް ކްލައުޑް އޭ ކިޔޭ ތަނަކުންނެވެ. މިއީ ހިލައާއި އައިސްގެ އެތިގަޑު ތަކަކުން އުފެދިފައިވާ ތަނެކެވެ. އިރުގެ ވަށައިގެން ދައުރުކުރުމަށް 200 އަހަރަށްވުރެ މަދުން ގަނާ ކޮމެޓް އަންނަނީ ކުއިޕަރ ބެލްޓުން ވަކިވެގެންނެވެ. ކުއިޕަރ ބެލްޓް އޮންނަނީ ޕްލަނެޓް ނެޕްޓޫންގެ ފަހަތުގައެވެ. އަދި އިރުގެ ވަށައިގެން އޯބިޓްކުރުމަށް 200 އަހަރަށްވުރެ ގިނައިން ނަގާ ކޮމެޓްތައް އަންނަނީ އޫޓް ކްލައުޑުންނެވެ. އޫޓް ކްލައުޑް އޮންނަނީ ސޯލާ ސިސްޓަމްގެ ބޭރުގައި ޕްލަނެޓް ޕުލޫޓޯގެ ފަހަތުގައެވެ.

އެސްޓްރޯނޯމަރސް ގަބޫލުކުރާ ގޮތުގައި ކޮމެޓްތައް އުފެދިފައިވަނީ 5 ބިލިޔަން އަހަރުކުރިން ސޯލަރސިސްޓަމް އުފެދުމާއި ގުޅިގެން އޭގެފަހުންނެވެ. ސޯލާ ސިސްޓަމް އުފެދުނުއިރު ވަރަށް ފިނިކޮށް އޮތް ޖައްވުގެ ތެރޭގައި އޭގެ ފަހަތުން ދޫކޮއްލާފައިވާ ހިރަފުހާއި ހިލައާއި ގޭހުގެ ބާކީއިން ކޮމެޓްތައް އުފެދިފައިވެދާނެ ކަމުގައި ސައިންސްވެރިން ގަބޫލުކުރެއެވެ.

މި މަޒުމޫނަކީ މުޅިން ފުރިހަމަ ވެފައިވާ މަޒުމޫނެއް ނޫނެވެ. މި މަޒުމޫނު ފުރިހަމަ ކޮށްދެއްވަން ބޭނުންފުޅު ނަމަ އިނގިރޭސި ވިކިޕީޑިއާ ގައި މި ޢުންވާނުގެ ދަށުން ލިޔެވިފައިވާ މަޒުމޫނު ބައްލަވައިގެން ތަރުޖަމާގެ ނުނިމި އޮތް ބައި ފުރިހަމަކޮށް ދެއްވާށެވެ. ކަނާތްފަރާތުގެ އަރިމަތީގައިވާ ފާލަންތަކުން އިނގިރޭސި ބަހުން އޮތް މަޒުމޫނަށް ވަޑައިގެންނެވޭނެއެވެ.