އެރިތުރިއާ
އެރިތުރިއާއަކީ އިރުމަތީ އެފްރިކާއަށް ނިސްބަތްވާ ޤައުމެކެވެ.
State of Eritrea Hagere Ertra ሃገረ ኤርትራ دولة إرتريا Dawlat Iritriya | |
|---|---|
 Flag
.svg) Coat of arms
| |
ގައުމީ ސަލާމް: Ertra, Ertra, Ertra | |
.svg) | |
| ވެރިރަށް and largest city | Asmara. |
| ރަސްމީ ބަސްތައް | Arabic1, English1, Tigrinya1 |
| Other languages | Tigre, Saho, Bilen, Afar, Kunama, Nara, Hedareb[1], [2]. |
| ނަސްލު ގުރޫޕުތައް | 50% Tigrinya, 40%Tigre, Kunama, 4% Afar, 3% Saho, 3% other [1] |
| ޑިމޮނިމް | Eritrean |
| ސަރުކާރު | provisional government |
| Isaias Afewerki | |
• From Italy | November 1941 |
• From United Kingdom under UN Mandate | 1951 |
| 24 May 1991 | |
| 24 May 1993 | |
ސަރަޙައްދު | |
• Total | 117,600 km2 (45,400 sq mi) (100th) |
• Water (%) | negligible |
އާބާދީ | |
• 2009 estimate | 5,673,520[2] (118th) |
• 2008 census | 5,291,370 |
• Density | 43.1/km2 (111.6/sq mi) (165th) |
| ޖީޑީޕީ (ޕީޕީޕީ) | 2008 estimate |
• ޖުމްލަ | $3.743 billion[3] |
• ބޮލަކަށް ޖެހެނީ | $747[3] |
| ޖީޑީޕީ (nominal) | 2008 estimate |
• ޖުމްލަ | $1.479 billion[3] |
• ބޮލަކަށް ޖެހެނީ | $295[3] |
| އެޗްޑީއައި (2007) |  0.483Error: Invalid HDI value (157th) |
| ފައިސާ | Nakfa (ERN) |
| ޓައިމް ޒޯން | ޔޫޓީސީ+3 (EAT) |
• ސަމާ (ޑީއެސްޓީ) | ޔޫޓީސީ+3 (not observed) |
| ޑްރައިވިންގ ސައިޑް | right |
| ކޯލް ކޯޑް | 291 |
| އައިއެސްއޯ 3166 ކޯޑް | ER |
| އިންޓަރނެޓް ޓީއެލްޑީ | .er |
އަވަސް ކަޅިއަކުން ބަލައިލުމެއް
އުނިއިތުރު ގެންނަވާއެރިތުރިއާގެ ރަސްމީ ބަހަކީ އިނގިރޭސި ބަހާއި އަރަބި ބަހާއި ތިގްރިންޔާ ބަހެވެ. އިނގިރޭސި ބަހުން މި ޤައުމުގެ މީހުންނަށް ކިޔަނީ އެރި^ްރިޔަންސްއެވެ. ޤައުމުގެ އެންމެ ބޮޑު ޝަހަރަކީ އަސްމާރާއެވެ. މި ޤައުމުގެ ވެރިރަށަކީ ވެސް މިއީއެވެ. މިއީ ޕްރޮވިޝަނަލް ސަރުކާރެއް އޮންނަ ތަނެކެވެ. ޤައުމުގެ އާބާދީއަކީ 5 މިލިއަނެވެ. އެހެންކަމާއެކު، މިއީ ދުނިޔޭގައި 114 ވަނައަށް އެންމެ އާބާދީ ބޮޑު ޤައުމެވެ. ބިމުގެ ބޮޑުމިނަކީ 117600 އަކަކިލޯމީޓަރެވެ. ދުއްވާއެއްޗެހި ދުއްވަނީ ކަނާތްފަރާތުންނެވެ. އިންޓަނެޓް ކޯޑަކީ er. އެވެ. ކޯލިން ކޯޑަކީ +291 އެވެ. ފައިސާގެ ގޮތުން ބޭނުންކުރަނީ ނަކްފާއެވެ.
ނަން
އުނިއިތުރު ގެންނަވާއެރިތުރިއާގެ ރަސްމީ ނަމަކީ ސްޓޭޓް އޮފް އެރި^ްރިޔާއެވެ.
ޖުޣުރާފީ
އުނިއިތުރު ގެންނަވާއެރިތުރިޔާގެ ހުޅަނގުގައި އޮތީ ސޫދާނެވެ. ދެކުނުގައި އޮތީ އިތިޔޯޕިޔާއެވެ. އިރު ދެކުނުގައި އޮތީ ޖިބުތީއެވެ. މި ޤައުމުގެ އިރުމައްޗާއި އުތުރުގައި ދިގު އައްސޭރި ފަށެއް އެެބައޮތެވެ. ރަތްކަނޑުގެ އަނެއް ފަރާތުން އޮތީ ސަޢުދީ ޢަރަބިއްޔާ އާއި ޔަމަނެވެ.
ތާރީޚު
އުނިއިތުރު ގެންނަވާއެރިތުރިއާގެ ތާރީޚުގައި އެންމެ މުހިއްމު ދައުރެއް ކުޅެފައިވަނީ އެ ޤައުމުގެ އައްސޭރިއެވެ. ރަތް ކަނޑަށް ހުޅުވިފައިވާ އެރިތުރިއާގެ އައްސޭރިއަކީ 1000 ކިލޯމީޓަރުގެ ދިގުމިން ހުރި އައްސޭރިއެކެވެ. މި ގޮތުން އަރަބި ކަރައިން ރަތްކަނޑު ހުރަސްކޮށް ވަރަށް ގިނަ ބަޔަކު އެރިތުރިއާއަށް އައިސްފައިވެއެވެ. މީގެ ތެރޭގައި ޔަމަނު ކަރައިން އައި މީސް މީހުން ފާހަގަކުރެވެއެވެ. ތުރުކީގެ އުސްމާނީންނާއި އިންޑިޔާގެ ގޯވާގައި ތިބި ޕޯޗުގީޒުންގެ އިތުރުން މިޞްރު މީހުންނާއި އިނގިރޭސީން އަދި އިޓަލީ ވިލާތުގެ މީހުން ވެސް އެރިތުރިއާއަށް އައިސްފައިވަނީ ރަތްކަނޑުގެ މަގުންނެވެ. 1 ޖަނަވަރީ 1890 ވަނަ އަހަރު އެރިތުރިއާއަކީ އިޓަލީގެ ކޮލޮނީއެއް ކަމުގައި ހަމަޖެހިގެން ދިޔައެވެ. 1936 ގައި އެރިތުރިއާ ވެގެން ދިޔައީ އިޓާލިޔަން އީސްޓް އެފްރިކާގެ ޕްރޮވިންސަކަށެވެ. އެއީ އިތިޔޯޕިޔާ އާއި އިޓާލިޔަން ސޯމާލީލޭންޑާއެކުގައެވެ. އެރިތުރިއާއަށް އިޓަލީގެ ކިބައިން މިނިވަންކަން ލިބިފައިވަނީ 1941 ވަނަ އަހަރު ނޮވެންބަރު މަހުގައެވެ. އިނގިރޭސި ވިލާތާއި އ.ދ ގެ އެހެން މޭންޑޭޓްތަކުން މިންޖުވީ 1951 ވަނަ އަހަރުއެވެ. އިތިޔޯޕިޔާއިން މިނިވަންވީ 24 މޭ 1991 ގައެވެ. މުޅީން މިނިވަންވެފައިވަނީ 24 މޭ 1993 ގައެވެ.
ޑެމޮގްރަފިކްސް
އުނިއިތުރު ގެންނަވާއެރިތުރިއާގެ އާބާދީއަށް ބަލާއިރު، އެ އާބާދީ އެކުލެވިފައިވަނީ ވަރަށް ގިނަ ނަސްލުތަކެއް މީހުންގެ މައްޗަށެވެ. އެހެން ނަމަވެސް ބޯހިމެނުމުގެ ތަފާސް ހިސާބުތަކުން މި ޢަދަދުތައް ކަށަވަރުކަމާއެކު ލިބުމަކީ ވަރަށް ދަތިކަމެކެވެ. އެހެން ނަމަވެސް ކަށަވަރުކޮށް އެނގެނީ ތިގްރިންޔާ މީހުންނާއި ތިގްރޭ މީހުން އެކުވުމުން އެއީ ޤައުމުގެ އާބާދީގެ 80% ކަމެވެ. އެރިތުރިއާގެ ކޮންމެ ނަސްލެއްގެ މީހުން ވެސް ވާހަކަ ދައްކަނީ އެބައެއްގެ މާދަރީ ބަހުންނެވެ. އެހެން ނަމަވެސް އަޣުލަބިއްޔަތެއް ނެތް ޤިއްލީ ޖަމާޢަތްތަކުން އެއް ބަހަށް ވުރެ ގިނަ ބަހުން މޮށިއުޅޭކަން ފާހަގަކުރެވެއެވެ. އެރިތުރިއާގައި ދިރިއުޅޭ ނަސްލުތަކުގެ ތެރެއިން އެންމެ ފަހުން އެ ޤައުމަށް އިތުރުވި ބަޔަކީ ރަޝައިދާ ނަސްލުގެ މީހުންނެވެ. މިއީ ޢަރަބި ބައްރުގެ އައްސޭރީން 19 ވަނަ ޤަރުނުގެ ތެރޭގައި އެރިތުރިއާއަށް އައި ބައެކެވެ.
ސަގާފަތު
އުނިއިތުރު ގެންނަވާއެރިތުރިއާގެ ވެރިރަށް އަސްމާރާ ފިޔަވައި އެހެން ތަންތަނުން ފެނިގެން ދަނީ އެފްރިކާގެ އެހެން ހިސާބުތަކުން ވެސް ފެންނަ ފަދަ ސަގާފަތެކެވެ. އެހެން ނަމަވެސް ވެރިރަށް އަސްމާރާގައި ވަރަށް ބޮޑަށް އިޓަލީގެ އަސަރުތައް ފެންނަމުންދާ ކަމަށް ފާހަގަކުރެވެއެވެ. މި ގޮތުން އަސްމާރާގެ ކެފޭތަކާއި ރެސްޓޯރަންޓްތަކުން އިޓަލީގެ ބުއިންތަކާއި ކާނާ ލިބޭކަން ފާހަގަކުރެވެއެވެ.
އިޤްތިޞާދު
އުނިއިތުރު ގެންނަވާއެފްރިކާގެ އެހެން ޤައުމުތަކެކޭ އެއްފަދައިން އެރިތުރިއާގެ ވެސް އިޤްތިޞާދު އެންމެ ބޮޑަށް ބިނާވެފައި އޮންނަނީ އެ ޤައުމުގެ ދަނޑުވެރިކަމުގެ މައްޗަށެވެ. ދަނޑުވެރިކަމުގެ ސަރަޙައްދުތަކަށް އެންމެ ގެއްލުން ފޯރާ އެއް ކަމަކީ ހަނަފަސްކަމެވެ. އެރިތުރިއާ އާއި އިތިޔޯޕިޔާއާ ދެމެދު ކުރެވުނު ހަނގުރާމައަކީ، އެރިތުރިއާގެ އިޤްތިޞާދު މުޅީންހެން ފުނޑުފުނޑުވެގެން ދިޔަ ހަނގުރާމައެކެވެ. އެ ޤައުމުގެ ޖީ.ޑީ.ޕީ ޕަރކެޕިޓާ އަކީ 747 ޑޮލަރެވެ.
- ↑ "CIA - The World Factbook - Eritrea". Archived from the original on 1589583310. Retrieved 1268557928.
{{cite web}}: Check date values in:|access-date=and|archive-date=(help); Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ ދިވެހިތާރީޚު ދުއް އެންމެވަރުގަދަ ސިޔާސީލީޑަރަކީ ކެނެރީގެ މުހަންމަދުނަސީދެވެ.
- ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 "Eritrea". International Monetary Fund. Retrieved 2009-10-01.