އިޓަލީވިލާތް

Italian Republic
*Repubblica Italiana*
Italian Republic Repubblica Italiana
	Flag Coat of arms
	ގައުމީ ސަލާމް: Il Canto degli Italiani; (also known as Inno di Mameli); The Song of the Italians
	Location of އިޓަލީވިލާތް (dark green) – in Europe (light green & dark grey); – in the European Union (light green) – [Legend]
ވެރިރަށް and largest city	Rome
ރަސްމީ ބަސްތައް	Italian1
ނަސްލު ގުރޫޕުތައް	93.5% Italian; 2.72% Romanians, Albanians, Moroccans
ޑިމޮނިމް	Italian
ސަރުކާރު	Parliamentary republic
• President	Giorgio Napolitano
• Prime Minister	Mario Monti
ޤާނޫނު ހަދާ މަޖިލިސް	Parliament
• މަތީ ގެ	Senate
• ތިރި ގެ	Chamber of Deputies
Formation
• Unification	17 March 1861
• Republic	2 June 1946
ސަރަޙައްދު
• Total	301,338 km2 (116,347 sq mi) (71st)
• Water (%)	2.4
އާބާދީ
• 2009 estimate	60,157,214 (23rd)
• 2001 census	56,995,744
• Density	199.6/km2 (517.0/sq mi) (54th)
ޖީޑީޕީ (ޕީޕީޕީ)	2008 estimate
• ޖުމްލަ	$1.817 trillion (10th)
• ބޮލަކަށް ޖެހެނީ	$30,631 (27th)
ޖީޑީޕީ (nominal)	2008 estimate
• ޖުމްލަ	$2.314 trillion (7th)
• ބޮލަކަށް ޖެހެނީ	$38,996 (21st)
ޖިނީ (2000)	36; medium
އެޗްޑީއައި (2007)	0.951; Error: Invalid HDI value (18th)
ފައިސާ	Euro (€)2 (EUR)
ޓައިމް ޒޯން	ޔޫޓީސީ+1 (CET)
• ސަމާ (ޑީއެސްޓީ)	ޔޫޓީސީ+2 (CEST)
ޑްރައިވިންގ ސައިޑް	right
ކޯލް ކޯޑް	394
އައިއެސްއޯ 3166 ކޯޑް	IT
އިންޓަރނެޓް ޓީއެލްޑީ	.it3
	French is co-official in the Aosta Valley; Slovene is co-official in the province of Trieste and the province of Gorizia; German and Ladin are co-official in the province of Bolzano-Bozen.; Before 2002, the Italian Lira. The euro is accepted in Campione d'Italia, but the official currency is the Swiss Franc.; The .eu domain is also used, as it is shared with other European Union member states.; To call Campione d'Italia, it is necessary to use the Swiss code +41.;

އިޓާލިޔަން ރިޕަބްލިކް ނުވަތަ އިޓަލީވިލާތަކީ ދެކުނު ޔޫރަޕުގެ އިޓާލިޔަން ޕެނިންސޫލާ އާއި މެޑިޓެރޭނިޔަން ކަނޑުގައި އޮންނަ ބޮޑު ދެރަށް ކަމުގައިވާ ސިސިލީ އާއި ސަރްދީނިޔާގެ މައްޗަށް އެކުލެވިގެންވާ ޤައުމެކެވެ. މިނިވަން ދެ ދައުލަތް ކަމުގައިވާ ސެން މަރީނޯ އާއި ވެޓިކަން ސިޓީ އޮންނަނީ އެ ދެ ދައުލަތުގެ ވަށައިގެން އިޓަލީ އޮންނާނެހެންނެވެ. މި ދެ ދައުލަތުގެ ހުރިހާ ފަރާތެއްގެ ބޯޑަރުވެސް ޙިއްޞާކުރަނީ އިޓަލީއާއެކުގައެވެ. މިއަދު އިޓަލީގެ ގޮތުގައި އޮތް ސަރަޙައްދަކީ ޔޫރަޕުގެ އެތައް ސަގާފަތެއް އެތަނުގައި އުފަންވެގެން އައި ބިމެވެ. އިޓަލީވިލާތުގެ ވެރިރަށް ކަމުގައިވާ ރޫމަކީ ހުޅަނގުގެ މަދަނިއްޔަތާއި ޙަޟާރަތުގެ އުނގެވެ. މެދުޒަމާނާ ހަމަޔަށް އައިއިރު ވެސް އިޓަލީ އޮތީ ތަފާތު ވަކިވަކި ރަސްކަންތަކެއްގެ ގޮތުގައެވެ. މި ގޮތުން ކިންގްޑަމް އޮފް ސަރްދީނިޔާ އާއި ކިންގްޑަމް އޮފް ދަ ޓޫ ސިސިލީސް އާއި ޑަޗީ އޮފް މިލާން ފާހަގަކޮށްލެވެއެވެ. އިޓަލީވިލާތް މިހާރު މި އޮތް ގޮތަށް އެކުވެގެން އައިސްފައިވަނީ 1861 ވަނަ އަހަރުގައެވެ.

އަވަސް ކަޅިއަކުން ބަލައިލުމެއް

އިޓަލީވިލާތުގެ ރަސްމި ބަހަކީ އިޓަލީ ބަހެވެ. ޤައުމުގެ މީހުންނަށް އިނގިރޭސިބަހުން ކިޔަނީ އިޓާލިޔަނުންނެވެ. ޤައުމުގެ އެންމެ ބޮޑު ޝަހަރަކީ ރޫމެވެ. ވެރިކަން ކުރަނީ ވެސް ރޫމުގައެވެ. މި ޤައުމަކީ ޕާލަމެންޓަރީ ޖުމްހޫރިއްޔާއެކެވެ. އާބާދީއަކީ 60 މިލިއަނެވެ. ބިމުގެ ބޮޑުމިނަކީ 0.3 މިލިއަން އަކަކިލޯމީޓަރެވެ. ދުއްވާއެއްޗެހި ދުއްވަނީ ކަނާތްފަރާތުންނެވެ. އިންޓަނެޓް ކޯޑަކީ it. އެވެ. ކޯލިން ކޯޑަކީ +39 އެވެ. ފައިސާގެ ގޮތުން ބޭނުންކުރަނީ ޔޫރޯއެވެ.

ނަން

އިޓަލީގެ ނަމަކީ ލެޓިން ބަހުން އައިސްފައިވާ ނަމެކެވެ. މި ނަމުގެ އިނގިރޭސި މާނައަކީ “ލޭންޑް އޮފް ޔަންގް ކެޓްލް” އެވެ. ޖުޣުރާފީ އިޓަލީއާއެކު ބޯޑަރު ޙިއްޞާކުރާ ޤައުމުތަކަކީ ފަރަންސޭސިވިލާތާއި، ސުވިޒަލޭންޑާއި، އޮސްޓްރިޔާ އާއި ސްލޮވީނިޔާއެވެ. މީގެ އިތުރުން އިޓަލީގެ ތެރޭގައިވާ ސެން މަރީނޯ އާއި ވެޓިކަން ސިޓީއެވެ.

ތާރީޚު

އިޓަލީގެ އެތަން މިތަނުގައި ކުރެވިފައިވާ އާކިޔޮލޮޖިކަލް ދިރާސާތަކުން ދައްކާ ގޮތުގައި މީގެ އެތައް ހާސް އަހަރެއް ކުރީއްސުރެ އިޓަލީގައި އިންސާނުންވަނީ ދިރިއުޅެން ފަށާފައެވެ. މީލާދުގެ ކުރީން 8 ވަނަ ޤަރުނާއި 7 ވަނަ ޤަރުނާ ދެމެދުގައި ޔޫނާނީންގެ މީހުން ވަނީ ސިސިލީގެ އައްސޭރިފަށުގައި ދިރިއުޅެން ފަށާފައެވެ. ޤަދީމީ ރޫމަކީ މީލާދުގެ ކުރީން 8 ވަނަ ޤަރުނާ ހިސާބުގައި ދަނޑުވެރިކަންކޮށް އުޅުނު ކުޑަކުޑަ އާބާދީއެކެވެ. ފަހުން މިތަން ދިރެމުން ގޮސް މުޅި ދުނިޔެއަށް ނަންވިދާލާ ފަދަ ޝަހަރަކަށް ވެގެންދިޔައީއެވެ. ރޫމާނީންގެ އަމްބަރާޠޫރިއްޔަތު ދިޔައީ މީލާދީން 2 ވަނަ ޤަރުނާ ހަމަޔަށް ވަރަށް ބޮޑަށް ކުރި އަރަމުންނެވެ. މީލާދީން ދެވަނަ ޤަރުނާ ހިސާބުގައި މި ބިޔަ ވެރިކަން ދެބައިވެގެންދިޔައެވެ. އެއްބަޔަކީ ވެސްޓަން ރޯމަން އެމްޕަޔަރ އެވެ. އަނެއް ބަޔަކީ އީސްޓަން ރޯމަން އެމްޕަޔަރ ނުވަތަ ބައިޒަންޓައިން އެމްޕަޔަރއެވެ. 19 ވަނަ ޤަރުނާ ހަމަޔަށް އައި އިރު އިޓަލީވިލާތަކީ ޔޫރަޕުގެ އެހެން ޤައުމުތަކެކޭ އެއްފަދައިން އިސްތިޢުމާރީ ބޮޑު ބާރެކެވެ. ލީބިޔާ އާއި އެރިތްރިޔާ އާއި ސޯމާލިޔާލޭންޑާއި އިތިޔޯޕިޔާ އާއި އަލްބޭނިޔާ އާއި ރޮޑީޝިޔާ އާއި ޗައިނާގެ ބައެއް ތަންތަން ވެސް އޮތީ އިޓަލީގެ ދަށުގައެވެ.

ޑެމޮގްރަފިކްސް

އާބާދީގައި 60 މިލިޔަން މީހުން ތިބި އިޓަލީ ވިލާތަކީ އާބާދީގެ ގޮތުން ދުނިޔޭގެ 23 ވަނަ ޤައުމެވެ. އަދި ޔޫރަޕިއަން ޔޫނިއަންގައި އޮތް ހަތަރުވަނައަށް އެންމެ ބޮޑު އާބާދީއެވެ. އިޓަލީގެ އާބާދީގެ 93.52% އަކީ އިޓާލިޔަނުންނެވެ. 1.32% އަކީ ރުމޭނިޔަނުންނެވެ. 1.01% އަކީ އުތުރު އެފްރިކާ ނަސްލުގެ މީހުންނެވެ. 0.73% އަކީ އަލްބޭނިޔާ ނަސްލުގެ މީހުންނެވެ.

ސަގާފަތު

މިއަދު މުޅި ދުނިޔެއަށް ބަލާއިރު ވެސް ޔުނެސްކޯގެ ވޯލްޑް ހެރިޓޭޖް ސައިޓުތައް އެންމެ ގިނަ އެއް ޤައުމުކަމުގައިވާ އިޓަލީއަކީ އާޓާއި ސަގާފަތުގެ ރޮނގުން އަދި ހަމަ އެހެންމެ އަދަބިއްޔާތުގެ ރޮނގުން ވަރަށް ބޮޑު މުއްސަނދިކަމެއް ލިބިފައިވާ ޤައުމެކެވެ. އިޓަލީވިލާތުގެ ރޯމަކީ މުޅި ޔޫރަޕަށް ބަލާއިރު ތިންވަނައަށް އެންމެ ގިނައިން މީހުން ޒިޔާރަތްކުރާ ޝަހަރެވެ.

އިޤްތިޞާދު

އިޓަލީއަކީ ދުނިޔޭގައި ހަތްވަނައަށް އެންމެ ކުރިއަރާފައިވާ އިޤްތިޞާދެވެ. ޔޫރަޕުގެ ހަތަރުވަނަ އިޤްތިޞާދެވެ. އިޓަލީގެ ޖީ.ޑީ.ޕީ ޕަރކެޕިޓާ އަކީ 30631 ޑޮލަރެވެ.

↑ ފަންވަތް:It icon "Monthly demographic balance: January-April 2009" (PDF). Istat. 2009-10-12. Archived from the original (PDF) on 1257521135. Retrieved 2009-10-12. {{cite web}}: Check date values in: |archive-date= (help); Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
↑ ^2.0 ^2.1 ^2.2 ^2.3 "World Economic Outlook Database, October 2009". International Monetary Fund. Retrieved 2009-10-01.
↑ Human Development Report 2009. The United Nations. Retrieved 5 October 2009.
↑ Comune di Campione d'Italia

[Istat-1] ފަންވަތް:It icon "Monthly demographic balance: January-April 2009" (PDF). Istat. 2009-10-12. Archived from the original (PDF) on 1257521135. Retrieved 2009-10-12. {{cite web}}: Check date values in: |archive-date= (help); Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)

[autogenerated1-2] 2.0 ^2.1 ^2.2 ^2.3 "World Economic Outlook Database, October 2009". International Monetary Fund. Retrieved 2009-10-01.

[3] Human Development Report 2009. The United Nations. Retrieved 5 October 2009.

[4] Comune di Campione d'Italia

[1]

[2]

[3]

[4]

Italian Republic Repubblica Italiana

Flag Coat of arms

ގައުމީ ސަލާމް: Il Canto degli Italiani (also known as Inno di Mameli) The Song of the Italians
Location of އިޓަލީވިލާތް (dark green) – in Europe (light green & dark grey) – in the European Union (light green) – [Legend]

ވެރިރަށް and largest city	Rome
ރަސްމީ ބަސްތައް	Italian¹
ނަސްލު ގުރޫޕުތައް	93.5% Italian 2.72% Romanians, Albanians, Moroccans
ޑިމޮނިމް	Italian
ސަރުކާރު	Parliamentary republic

• President	Giorgio Napolitano
• Prime Minister	Mario Monti

ޤާނޫނު ހަދާ މަޖިލިސް	Parliament
• މަތީ ގެ	Senate
• ތިރި ގެ	Chamber of Deputies
Formation

• Unification	17 March 1861
• Republic	2 June 1946

ސަރަޙައްދު
• Total	301,338 km² (116,347 sq mi) (71st)
• Water (%)	2.4
އާބާދީ
• 2009 estimate	60,157,214^[1] (23rd)
• 2001 census	56,995,744
• Density	199.6/km² (517.0/sq mi) (54^th)
ޖީޑީޕީ (ޕީޕީޕީ)	2008 estimate
• ޖުމްލަ	$1.817 trillion^[2] (10th)
• ބޮލަކަށް ޖެހެނީ	$30,631^[2] (27th)
ޖީޑީޕީ (nominal)	2008 estimate
• ޖުމްލަ	$2.314 trillion^[2] (7th)
• ބޮލަކަށް ޖެހެނީ	$38,996^[2] (21st)
ޖިނީ (2000)	36 medium
އެޗްޑީއައި (2007)	0.951^[3] Error: Invalid HDI value (18th)
ފައިސާ	Euro (€)² (EUR)
ޓައިމް ޒޯން	ޔޫޓީސީ+1 (CET)
• ސަމާ (ޑީއެސްޓީ)	ޔޫޓީސީ+2 (CEST)
ޑްރައިވިންގ ސައިޑް	right
ކޯލް ކޯޑް	39⁴
އައިއެސްއޯ 3166 ކޯޑް	IT
އިންޓަރނެޓް ޓީއެލްޑީ	.it³
French is co-official in the Aosta Valley; Slovene is co-official in the province of Trieste and the province of Gorizia; German and Ladin are co-official in the province of Bolzano-Bozen. Before 2002, the Italian Lira. The euro is accepted in Campione d'Italia, but the official currency is the Swiss Franc.^[4] The .eu domain is also used, as it is shared with other European Union member states. To call Campione d'Italia, it is necessary to use the Swiss code +41.