ޙަބުޝްކަރަ

ފެޑެރަލް ޑިމޮކްރަޓިކް ރިޕަބްލިކް އޮފް އިތިޔޯޕިޔާ ނުވަތަ އިތިޔޯޕިޔާ އަކީ އެފްރިކާ ބައްރަށް ނިސްބަތްވާ “ބިންބަންދު”ނުވަތަ ލޭންޑްލޮކް ޤައުމެެކެވެ. ކުރީގައި ދިވެހި ބަހުން އިތިޔޯޕިޔާއަށް ކިޔަމުން އައި ނަމަކީ “ޙަބުޝްކަރަ” މިނަމެވެ. އިތިޔޯޕިޔާއަކީ ދުނިޔޭގައި ހުރި އެންމެ ދުވަސްވީ ޤައުމުތަކުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ ޤައުމެކެވެ. އަދި މިއީ އެފްރިކާ ބައްރުގައި ދެވަނައަށް އެންމެ އާބާދީ ބޮޑު ޤައުމު ވެސްމެއެވެ. އިންސާނުން ދިރިއުޅެން ފެށި ކަމުގެ އެންމެ ކުރީގެ ނިޝާންތައް ފެނިފައިވާ އެއް ޤައުމަކީ ވެސް އިތިޔޯޕިޔާއެވެ.

Federal Democratic Republic of Ethiopia የኢትዮጵያ ፌዴራላዊ ዲሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ ye-Ītyōṗṗyā Fēdēralāwī Dīmōkrāsīyāwī Rīpeblīk
Flag Coat of arms
ގައުމީ ސަލާމް: Wodefit Gesgeshi, Widd Innat Ityopp'ya "March Forward, Dear Mother Ethiopia".
ވެރިރަށް and largest city	Addis Ababa
ރަސްމީ ބަސްތައް	Amharic
އާންމު ސަރަހައްދީ ބަސްތައް	Other languages official amongst the different ethnicities and their respective regions.
ނަސްލު ގުރޫޕުތައް	Oromo 34.5%, Amhara 26.91%, Somali 6.20%, Tigray 6.07%; Sidama 4%, Gurage 2.5%, Welayta 2.3% and around eighty other small ethnic groups.
ޑިމޮނިމް	Ethiopian
ސަރުކާރު	Federal Parliamentary republic1
• President	Girma Wolde-Giorgis
• Prime Minister	Meles Zenawi
Establishment  c. 10th century BC
• Traditional date	980 BC
• Kingdom of Dʿmt	8th century BC
• Kingdom of Aksum	c. 4th century BC
• Independent Abyssinia	1137
• Partially occupied territory by Italy	1936–1941
• Administered by United Kingdom under United Nations Trusteeship	1941–1944
• Constitution	1933, 1955(Monarchy), 1987(PDRE),1995(FDRE)
• Democratic Republic	1991
ސަރަޙައްދު
• Total	1,104,300 km2 (426,400 sq mi) (27th)
• Water (%)	0.7
އާބާދީ
• 2008 estimate	79,221,000 (15th²)
• 2007 census	73,918,505
• Density	75/km2 (194.2/sq mi) (123rd)
ޖީޑީޕީ (ޕީޕީޕީ)	2008 estimate
• ޖުމްލަ	$71.111 billion
• ބޮލަކަށް ޖެހެނީ	$898
ޖީޑީޕީ (nominal)	2008 estimate
• ޖުމްލަ	$26.393 billion
• ބޮލަކަށް ޖެހެނީ	$333
ޖިނީ (1999–00)	30 medium
އެޗްޑީއައި (2008)	0.389  (169th)
ފައިސާ	Birr (ETB)
ޓައިމް ޒޯން	ޔޫޓީސީ+3 (EAT)
• ސަމާ (ޑީއެސްޓީ)	ޔޫޓީސީ+3 (not observed)
ޑްރައިވިންގ ސައިޑް	right
ކޯލް ކޯޑް	251
އައިއެސްއޯ 3166 ކޯޑް	ET
އިންޓަރނެޓް ޓީއެލްޑީ	.et
According to The Economist in its Democracy Index, Ethiopia is a "hybrid regime", with a dominant-party system led by the Ethiopian People's Revolutionary Democratic Front. Rank based on 2005 population estimate by the United Nations.

އަވަސް ކަޅިއަކުން ބަލައިލުމެއް

އިތިޔޯޕިޔާގެ ރަސްމީ ބަހަކީ އަމްހަރީ ބަހެވެ. އެންމެ ބޮޑު ޝަހަރަކީ އެޑިސްއަބާބާއެވެ. ވެރިކަން ކުރަނީ ވެސް އެޑިސްއަބާބާގައެވެ. އިތިޔޯޕިޔާއަކީ ފެޑެރަލް ބަރުލަމާނީ ޖުމްހޫރިއްޔާއެކެވެ. އިތިޔޯޕިޔާގެ އާބާދީއަކީ 79 މިލިއަނެވެ. ބިމުގެ ބޮޑުމިނަކީ 1.1 މިލިއަން އަކަކިލޯމީޓަރެވެ. ދުއްވާއެއްޗެހި ދުއްވަނީ ކަނާތްފަރާތުންނެވެ. އިންޓަނެޓް ކޯޑަކީ et. އެވެ. ކޯލިން ކޯޑަކީ +251 އެވެ. ފައިސާގެ ގޮތުން ބޭނުންކުރަނީ އިތިޔޯޕިޔަން ބިރްއެވެ.

ނަން

“އިތިޔޯޕިޔާ” އަށް މި ނަން ކިޔާފައިވަނީ ވަރަށް ކުރީންކަން އެނގިފައިވެއެވެ. ބައިބަލްގައި ވެސް އިތިޔޯޕިޔާގެ ވާހަކަ އައިސްފައިވާ ކަމަށްވެއެވެ. އެއީ އާދަމުގެފާނާއި ޙައްވާގެފާނު ދިރިއުޅުއްވިތަނުގެ ގޮތުގައެވެ. ބައެއް ޢިލްމުވެރިން ޤަބޫލުކުރައްވާފައިވާ ގޮތުގައި އިތިޔޯޕިޔާގެ ނަން އައިސްފައިވަނީ ޔޫނާނީ ބަހުންނެވެ. އޭގެ މާނައަކީ “މޫނު އަނދާފައިވާ” ކަމަށް ވެސް އެބޭފުޅުން ވިދާޅުވެއެވެ. އެހެން ނަމަވެސް 15 ޤަރުނުގެ ލިޔުމެއް ބުނާ ގޮތުން އިތިޔޯޕިޔާގެ ނަން ނެގިފައިވަނީ ނޫޙުގެފާނުގެ ދަރިކަލުން ޙާމްގެފާނުގެ ދަރިކަލުން ކޫޝްގެ ދަރިކަލެއް ކަމުގައިވި އިއްތްޔާބީގެ ނަމުންނެވެ. އަދި މި ނަމުގެ މާނައަކީ “ލޭންޑް އޮފް ހަޔަރ ޕީސް” ކަމުގައި ވެސް ބައެއް މީހުން ބުނެއެވެ.

ޖުޣުރާފީ

އިތިޔޯޕިޔާގެ އުތުރުގައި އޮތީ އެރިއްތްރިޔާއެވެ. ހުޅަނގުގައި އޮތީ ސޫދާނެވެ. ދެކުނުގައި އޮތީ ކެންޔާއެވެ. އިރުމަތީގައި އޮތީ ސޯމާލިޔާއެވެ. އިރުއުތުރުގައި އޮތީ ޖިބުތީއެވެ.

ތާރީޚު

އިތިޔޯޕިޔާއަކީ ދުނިޔޭގައި އިންސާނުން އެންމެ ފުރަތަމަ ވަޒަންވެރިވެގެން އުޅުނު އެއް ތަނުގެ ގޮތުގައި ބެލިފައިވާ ތަނެކެވެ. މި ޒަމާނުގެ ޢިލްމީ ހޯދުންތަކުން ވެސް މިކަމަށް ވަނީ އެކަށީގެންވާ ވަރަށް ހެކި ލިބިފައެވެ. އިތިޔޯޕިޔާގައި ޝާހީ ޚާންދާނެއްގެ ތާރީޚުގެ ފެށުމެއް ކަމުގައި ބެލިފައި އޮތީ 1000 މ.ކ ގައި ވެރިކަން ކުރެއްވި މެނެލިކް 1 އާ ހިސާބުންނެވެ. މި ދުވަސްވަރުން ފެށިގެން 4 ވަނަ ޤަރުނުގައި ވެރިކަންކުރި ޔަކްސޫމީންގެ ވެރިކަމާ ހިސާބަށް ވެސް އިތިޔޯޕިޔާ ފާހަގަ ކުރެވިފައިވަނީ ހަރުދަނާ ގޮތެއްގައި ވެރިކަން ހިންގަމުން އައިތަނެއްގެ ގޮތުގައެވެ. އިސްލާމްދީނާގެން މުޙައްމަދުގެފާނު ވަޑައިގެންނެވި ދުވަސްވަރު ޙަބުޝްކަރައިގެ ވެރިކަމުގައި ހުންނެވީ ވަރަށް ޞާލިޙު ނަޖާޝީ ރަސްކަލެކެވެ.

ޑެމޮގްރަފިކްސް

އާބާދީގައި 79 މިލިޔަން މީހުން ތިބި އިތިޔޯޕިޔާއަކީ އެފްރިކާ ބައްރުގައި އޮތް ދެވަނައަށް އެންމެ އާބާދީ ބޮޑު ޤައުމެވެ. 1983 ވަނަ އަހަރުގައި އިތިޔޯޕިޔާގެ އާބާދީގައި ތިބީ 33.5 މިލިޔަން މީހުންނެވެ. 2006 ވަނަ އަހަރާ ހަމަޔަށް އައި އިރު އިތިޔޯޕިޔާގެ އާބާދީގައި ތިބީ 75.1 މިލިޔަން މީހުންނެވެ. 2009 ވަނަ އަހަރާ ހަމަޔަށް އައި އިރު އިތިޔޯޕިޔާގެ އާބާދީ ވަނީ 79 މިލިޔަނަށް އިތުރުވެފައެވެ.

ސަގާފަތު

2007 ވަނަ އަހަރުގެ ތަފާސް ހިސާބުތައް ބުނާ ގޮތުން އިތިޔޯޕިޔާގެ 62% މީހުންނަކީ ނަޞާރާއިންނެވެ. މުސްލިމުންނަކީ 33% އެވެ. އިތިޔޯޕިޔާގައި ކޮންމެވެސް ވަރަކަށް ޔަހޫދީން ވެސް އުޅެއެވެ. މިއީ ޔަހޫދީންގެ ގެއްލުނު ޤަބީލާތަކަށް ނިސްބަތްވާ މީހުން ކަމުގައި އިސްރާއީލުގެ ޢިލްމުވެރިން ދެކެވަޑައިގަންނަވައެވެ. ވަރަށް ތަފާތު ބާވަތްބާވަތުގެ މީރު ކާ އެއްޗެހި އިތިޔޯޕިޔާ މީހުން ތައްޔާރު ކުރެއެވެ. މީގެ ތެރެއިން ގިނަ އެއްޗެއްސަކީ ވަރަށް ބޯދާ ހުނަރުތަކެއް ބޭނުންކޮށްގެން ތައްޔާރުކުރާ ކާނާއެވެ. އިތިޔޯޕިޔާއަކީ ސަގާފީ ކުޅިވަރުތަކާއި އެކި ބާވަތްބާވަތުގެ މިއުޒިކުތަކަށް ވަރަށް ބޮޑު ތަރުޙީބެއްދޭ ރައްޔިތަކު ދިރިއުޅޭ ޤައުމެކެވެ.

އިޤްތިޞާދު

އިޤްތިޞާދީ ގޮތުން ބަލާއިރު އިތިޔޯޕިޔާއަކީ މާ ވަރުގަދަ އިޤްތިޞާދެއް އޮތް ޤައުމެއް ނޫނެވެ. ދުނިޔޭގެ އެންމެ ފަޤީރު ޤައުމުތަކުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ އިތިޔޯޕިޔާގެ ޖީ.ޑީ.ޕީ ޕަރކެޕިޓާ އަކީ 898 ޑޮލަރެވެ.