Content deleted Content added
No edit summary
ފޮޅުވަތް 1:
{{Infobox Country
'''{{PAGENAME}}''' ، މި ޤައުމަކީ އެހެން ޤައުމު ތަކެކޭ އެއްފަދައިން ފާހަގަ ކޮށްލެވޭ ޤައުމެކެވެ.
|native_name = ''République du Mali''
|conventional_long_name = Republic of Mali
|common_name = Mali
|image_flag = Flag of Mali.svg
|image_coat = Mali coa.gif
|image_map = LocationMali.svg
|national_motto = "Un peuple, un but, une foi"<br/><small>"One people, one goal, one faith"</small>
|national_anthem = ''[[Pour l'Afrique et pour toi, Mali|Le Mali]]''<br/><small>"Mali"</small><ref>[http://www.koulouba.pr.ml/spip.php?article93&calendrier_mois=9&calendrier_annee=2008 Presidency of Mali: Symboles de la République, L’Hymne National du Mali]</ref>
|official_languages = [[French language|French]]
|languages_type = [[Vernacular|Vernacular languages]]
|languages = [[Bambara language|Bambara]]
|demonym = [[Malian]]
|capital = [[Bamako]]
|latd=12 |latm=39 |latNS=N |longd=8 |longm=0 |longEW=W
|largest_city = Bamako
|government_type = [[Semi-presidential system|Semi-presidential republic]]
|leader_title1 = [[List of Presidents of Mali|President]]
|leader_title2 = [[Heads of Government of Mali|Prime Minister]]
|leader_name1 = [[Amadou Toumani Touré]]
|leader_name2 = [[Modibo Sidibé]]
|area_rank = 24th
|area_magnitude = 1 E12
|area_km2 = 1,240,192 <!--UN DYB-->
|area_sq_mi = 478,839 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]-->
|percent_water = 1.6
|population_estimate = 13,010,000<ref name=unpop>{{cite paper | url=http://www.un.org/esa/population/publications/wpp2008/wpp2008_text_tables.pdf | title=World Population Prospects, Table A.1| version=2008 revision | format=.PDF | publisher=United Nations | author=Department of Economic and Social Affairs
Population Division | date=2009 | accessdate= 2009-03-12}}</ref>
|population_estimate_rank = 71st
|population_estimate_year = 2009
|population_census =
|population_census_year =
|population_density_km2 = 10.5
|population_density_sq_mi = 27.2 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]-->
|population_density_rank = 207th
|GDP_PPP = $15.084 billion<ref name=imf2>{{cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2009/02/weodata/weorept.aspx?sy=2006&ey=2009&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=678&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a=&pr.x=45&pr.y=14 |title=Mali|publisher=International Monetary Fund|accessdate=2009-10-01}}</ref>
|GDP_PPP_rank =
|GDP_PPP_year = 2008
|GDP_PPP_per_capita = $1,129<ref name=imf2/>
|GDP_PPP_per_capita_rank =
|GDP_nominal = $8.774 billion<ref name=imf2/>
|GDP_nominal_year = 2008
|GDP_nominal_per_capita = $656<ref name=imf2/>
|sovereignty_type = [[History of Mali|Independence]]
|sovereignty_note = from France
|established_event1 = Declared
|established_date1 = September 22, 1960
|HDI = {{increase}} 0.380
|HDI_rank = 173rd
|HDI_year = 2007
|HDI_category = <font color="#e0584e">low</font>
|Gini = 50.5
|Gini_year = 1994
|Gini_category = <font color="red">high</font>
|currency = [[West African CFA franc]]
|currency_code = XOF
|country_code = MLI
|time_zone = [[GMT]]
|utc_offset = +0
|time_zone_DST = ''not observed''
|utc_offset_DST = +0
|drives_on = right<ref>[http://www.brianlucas.ca/roadside/ Which side of the road do they drive on?] Brian Lucas. August 2005. Retrieved 2009-01-28</ref>
|cctld = [[.ml]]
|calling_code = 223
|footnotes =
}}
 
މާލީއަކީ ހުޅަނގު އެފްރިކާއަށް ނިސްބަތްވާ ބިންބަންދު ޤައުމެކެވެ. މާލީއަކީ އެފްރިކާ ބައްރުގެ ޤައުމުތަކުގެ ތެރެއިން ހަތްވަނައަށް އެންމެ ބޮޑު ޤައުމެވެ. މުޅި ދުނިޔެއަށް ބަލާއިރު 24 ވަނައަށް އެންމެ ބޮޑު ޤައުމެވެ.
== އިޤްތިޞާދު ==
ޤައުމުގެ އިޤްތިޞާދު ބިނާ ވެގެންވަނީ ގައުމުގެ ރައްޔިތުން ކުރާ ތަފާތު މަސައްކަތް ތަކުގެ މައްޗަށެވެ.
 
==އަވަސް ކަޅިއަކުން ބަލައިލުމެއް==
މާލީގެ ރަސްމީ ބަހަކީ ފަރަންސޭސި ބަހެވެ. އިނގިރޭސި ބަހުން މާލީގެ މީހުންނަށް ކިޔަނީ މާލިޔަންސްއެވެ.
ޤައުމުގެ އެންމެ ބޮޑު ޝަހަރަކީ ބަމަކޯއެވެ. މާލީގެ ވެރި ރަށަކީ ބަމަކޯއެވެ.
މާލީއަކީ ސެމީ ޕްރެޒިޑެންޝަލް ރިޕަބްލިކެކެވެ. ޤައުމުގެ އާބާދީއަކީ 14 މިލިއަނެވެ. އެހެންކަމުން މިއީ ދުނިޔޭގައި 67 ވަނައަށް އެންމެ އާބާދީ ބޮޑު ޤައުމެވެ.
ބިމުގެ ބޮޑުމިނަކީ 1.2 މިލިޔަން އަކަކިލޯމީޓަރެވެ. ދުއްވާއެއްޗެހި ދުއްވަނީ ކަނާތްފަރާތުންނެވެ. އިންޓަނެޓް ކޯޑަކީ ml. އެވެ. ކޯލިން ކޯޑަކީ +223 އެވެ. ފައިސާގެ ގޮތުން ބޭނުންކުރަނީ ވެސްޓް އެފްރިކަން ފްރޭންކެވެ.
 
==ނަން==
{{Trans}}
މާލީގެ ނަން ނިސްބަތް ކުރެވިފައިވަނީ މާލީ އެމްޕަޔަރ އަށެވެ.
 
==ޖުޣުރާފީ==
މާލީގެ އުތުރުގައި އޮތީ ޖަޒާއިރެވެ. އިރުމަތީގައި އޮތީ ނީޖަރެވެ. ދެކުނުގައި އޮތީ ބުރުކީނާ ފާސޯ އާއި އައިވަރީ ކޯސްޓެވެ. ހުޅަނގު ދެކުނުގައި އޮތީ ގީނިއާއެވެ. ހުޅަނގުގައި އޮތީ މުރިޓާނިޔާ އާއި ސެނެގާލެވެ.
 
==ތާރީޚު==
މާލީގެ ކުރީގެ ތާރީޚުން އެންމެ ފާހަގަކޮށްލެވޭ ޞަފްޙާތަކަކީ ގާނާ އާއި މާލީ އާއި ސޮންގާއީ އެމްޕަޔަރއާ ގުޅުން ހުރި ޞަފްޙާތަކެވެ.
މި ހުރިހާ ވެރިކަމެއްގައި ވެސް ލީޑަރޝިޕް އޮތީ “އެންމެ ކަށަވަރު ނަސަބީ ގުޅުމު”ގެ މައްޗަށް ބިނާވެފައެވެ. މީގެ މާނައަކީ އެ ޒަޢާމަތުތަކަކީ މެޓްރިލީނިޔަލް އުޞޫލުން، ނުވަތަ މައިފުށުން ވާރުތަވާ ގޮތުން އައިސްފައިވާ ޒަޢާމަތުތަކެވެ. ވެރިކަން ވާރުތަ ވަނީ ރަސްގެފާނުގެ ދަރީންނަކަށް ނޫނެވެ. އެހެން ނަމަވެސް ރާނީންގެ ދަރީންނަށް ވާރުތަ ވާނެއެވެ. ރަސްކަލެއްގެ ވެރިކަން ވާރުތަވާނީ ރަސްގެފާނުގެ އެއްބަނޑު ފިރިހެނަކަށް ނުވަތަ އެއްބަނޑު އަންހެނެއްގެ ފިރިހެން ދަރިއަކަށެވެ. ފިރިހެން ދަރިއަކު ނެތް ނަމަ އެއްބަނޑު އަންހެނަކަށެވެ. ނުވަތަ އެއްބަނޑު އަންހެނެއްގެ އަންހެން ދަރިޔަކަށެވެ. މިވަރުގެ ގާތް މީހަކު ނެތް ނަމަ މައިފުށުގެ ބޮޑުދައިތަގެ ފިރިހެން ދަރިޔަކަށެވެ. ނެތް ނަމަ މައިފުށުގެ ބޮޑުދައިތަގެ އަންހެން ދަރިއަކަށެވެ.
ރާނީންގެ ވެރިކަން ވާރުތަވާނީ ރާނީގެ ދޮށީ ފިރިހެން ދަރިފުޅަށެވެ. ފިރިހެން ދަރިޔަކު ނެތް ނަމަ ދޮށީ އަންހެން ދަރިފުޅަށެވެ. ދަރިއަކު ނެތް ނަމަ އެއްބަނޑު ފިރިހެނަކަށެވެ. މި ބައި ހިނގާނީ ރަސްކަލުންގެ ރަސްކަން ވެސް ވާރުތަވާ އުޞޫލުންނެވެ.
އެމީހުން ޤަބޫލުކުރާ ގޮތުގައި މި އުޞޫލުން ވެރިކަން ވާރުތަކުރަމުން ދިއުމުން އަޞްލު ޝާހީ ޢާއިލާއާ ނުގުޅޭ މީހަކަށް، އޮޅުމަކުން ވެސް ވެރިކަމެއް ނުލިބޭނެއެވެ. އެއީ މައިފުށް ކަށަވަރު ވާނެތީ ކަމަށް ވެސް އެމީހުން ބުނެއެވެ.
މީލާދީން 1591 ވަނަ އަހަރުން ފެށިގެން 1892 ވަނަ އަހަރަށް މާލީގެ ސަރަޙައްދު އޮތީ އެމްޕަޔަރގެ ދަށުގައި އޮތް އިރު އޮތް ގޮތަކަށް ނޫނެވެ. އެމްޕަޔަރގެ ބާރު ކެނޑިގެން ދިއުމުން ވެރިކަމުގެ އާރާއި ބާރު ދަށްވެ، ސަރަޙައްދު ކުޑަވެގެން ދިއުމަކީ ދުނިޔޭގެ ހުރިހާ ހިސާބަކުން ވެސް ފެނިފައިވާ ކަމެކެވެ. މީލާދީން 1892 ވަނަ އަހަރުން ފެށިގެން 1960 ވަނަ އަހަރާ ހަމަޔަށް މާލީ އޮތީ ފަރަންސޭސި ކޮލޮނީއެއްގެ ގޮތުގައެވެ.
މާލީއަށް ފަރަންސޭސީންގެ ކިބައިން މިނިވަންކަންް ލިބިފައިވަނީ 22 ސެޕްޓެންބަރު 1960 ގައެވެ.
 
==ޑެމޮގްރަފިކްސް==
މާލީގެ އާބާދީގެ 90% މީހުންނަކީ މުސްލިމުންނެވެ. ކްރިސްޓިޔަނުންނަކީ 5% މީހުންނެވެ. އަދިވާސީ ދީންތަކަށް ތަބަޢަވާ މީހުންގެ ނިސްބަތަކީ 5% އެވެ.
 
==ސަގާފަތު==
މާލީގެ ސަގާފަތަށް ބަލާއިރު މާލީގެ އަވަށްޓެި ޤައުމުތަކާ ވަރަށް އެއްގޮތް ކަންތައްތަކެއް ހުރިކަން ފާހަގަކުރެވެއެވެ.
މި ގޮތުން މިއުޒިކުގައި ބުރުކީނާ ފާސޯއާ ވަރަށް އެއްގޮތެވެ. މީގެ އިތުރުން ފަރަންސޭސި އިސްތިޢުމާރުގެ ސަބަބުން ވެސް އަސަރުތަކެއް ކޮށްފައިވާކަން ފާހަގަ ކުރެވެއެވެ.
 
== އިޤްތިޞާދު ==
މާލީއަކީ މުޅި ދުނިޔެއަށް ބަލާއިރު ވެސް އެންމެ ފަޤީރު ޤައުމުތަކުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ ޤައުމެކެވެ. އެ ޤައުމުގެ ޖީ.ޑީ.ޕީ ޕަރކެޕިޓާ އަކީ 1129 ޑޮލަރެވެ.
 
[[ace:Mali]]