އިނގިރޭސިވިލާތް
އިނގިރޭސިވިލާތަކީ އެއްކޮށްލެވިފައިވާ ވިރާޘީ ރަސްކަމެއްގެ ދަށުގައި އޮންނަ ޤައުމެކެވެ. ޤައުމުގެ އިމުގެ ގޮތުން އިނގުރޭސިވިލާތް އުތުރުން ސްކޮޓްލޭންޑްސްއާއި އަދި ހުޅަނގުން ވޭލްސްއާއި ގުޅެއެވެ. އިނގިރޭސިވިލާތުގެ ހުޅަނގު ދެކުނުން ސެލްޓިކް ކަނޑު އޮންނައިރު އެޤައުމުގެ ހުޅަނގު އުތުރުން އޮންނަނީ އައިރިޝް ކަނޑެވެ. ނޯތް ކަނޑުވަނީ އިނގިރޭސިވިލާތުގެ އިރުމަތީ ފަރާތުގައެވެ. އަދި ދެކުނުގައި އޮންނަ އިނގިރޭސި ޗެނަލްގެ ސަބަބުން އެޤައުމު ކޮންޓިނެންޓަލް ޔޫރަޕުން ވަކިކޮށްދެއެވެ. އުރުތު އެޓްލާންޓިކްގެ ރަށެއްކަމަށްވާ ގްރޭޓް ބްރިޓެންގެ މެދުތެރެއާއި ދެކުނުފަރާތުގެ ބޮޑުބަޔަކީ އިނގިރޭސިވިލާތުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ ބައެކެވެ. މީގެ އިތުރުންވެސް އިނގިރޭސިވިލާތުގެ ބިމުގެ ބައެއްގެ ގޮތުގައި ސަތޭކައަށް ވުރެ ގިނަ ރަށްތައް ހިމެނޭއިރު މީގެ ތެރޭގައި އައިސްލް އޮފް ވައިޓް އަދި އައިސްލްސް އޮފް ސްކިލީ ފާހަނގަކުރެވެއެވެ.
އިނގިރޭސިވިލާތްކަމުގައި މިހާރުބެލެވޭ ސަރަހައްދުގައި ގާތްގަނޑަކަށް 35000 އަހަރުވަންދެން ތަފާތު އެކިއެކި ނަސްލުގެ ތަފާތު އެކިއެކި ޘަޤާފަތުގެ މީހުންވަނީ އާބާދުވެފައެވެ. އެހެންނަމަވެސް އިނގިރޭސިވިލާތުގެ ނަމުގެ އަސްލު އައިސްފައިވަނީ 5ވަނަ އަދި 6ވަނަ ޤަރުނުގެ ތެރޭގައި އެތާނގައި އާބާދުވި ޖަރުމަނުވިލާރުގެ ޤަބީލާއެއް ކަމަށްވާ އެންގްލްސްގެ ނަމުންނެވެ. އިނގިރޭސިވިލާތަކީ މީލާދުގެ 927ވަނަ އަހަރުއްސުރެން އަދި ޤައުމުތަކުގެ ޗާޓުކުރަހައި ހޯދައި ބަލައި އުޅުނު ދުވަސްވަރު ނުވަތަ އޭޖް އޮފް ޑިސްކަވަރީ ފެއްޓިގެންއައި 15ވަނަ ޤަރުނުއްސުރެންވެސް އެކުލެވި ދައުލަތެކެވެ. އިނގިރޭސިބަހާއި އެންޖެލިކަން ފައްޅިއާއި ދުނިޔޭގެ ގިނަ ޤައުމުތަކެއްގެ ޤާނޫނީ އާންމު އޮނިގަނޑު އެއަކުގެ މައްޗަށް ބިނާވެފައިވާ އިނގިރޭސި ޤާނޫނު އުފެދިގެން އައިސްފައިވަނީ ސީދާ އިނގިރޭސިވިލާތުން ކަމަށްވެފައި އެޤައުމުގެ ބަރުލަމާނީ ނިޒާމަކީ ގިނަ ޤައުމުތަކުން ޤަބޫލުކުރާ ނިޒާމަކަށްވަނީ ވެފައެވެ. 18ވަނަ ޤަރުނުގައި އިނގިރޭސިވިލާތުގައި ފެއްޓިގެން އައި ސިނާޢީ އިންޤިލާބުގެ ސަބަބުން އިނގިރޭސިވިލާތް ވެގެން ދިޔައީ ދުނިޔޭގައި އެންމެފުރަތަމަ ސިނާއީ ޤައުމަށެވެ. އަދި މިޒަމާނުގެ ތަހުޤީޤީ ސައިންސްގެ ބިންގާވެސް އެޅީ އިނގިރޭސިވިލާތުގެ ރޯޔަލް ސޮސައިޓީއިންނެވެ.
އިނގިރޭސިވިލާތުގެ ޤުދުރަތީ ބިން އެކުލެވިގެންވަނީ މެދުމިނަކަށް އުފުލިފައިވާ ބިމާއި އަދި ފެތުރިގެންވާ ބޮޑަތި ބިންތަކުގެ މައްޗަށެވެ. މިގޮތަށް ބޮޑަށް ފާހަނގަ ކުރެވެނީ އިނގިރޭސިވިލާތުގެ ދެކުނާއި މެދުތެރޭގައެވެ. އެހެންނަމަވެސް، އިނގިރޭސިވިލާތުގެ އުތުރުން، މިސާލަކަށް ފަރުބަދަމަތީ ލޭކް ޑިސްޓްރިކްޓްސްއާއި ޕެނީސް އަދި ޔޯކްޝަޔާރ ޑޭލްސް، އަދި ހުޅަނގު ދެކުނުން މިސާލަކަށް ދާތްމޫރއާއި ކޮސްޓްވޮލްޑްސް އަކީ އުސް ބިންތަކެވެ. އިނގިރޭސިވިލާތުގެ ވެރިރަށް، ލަންޑަނަކީ އެކުލެވި ރަސްކަމުގައި ހިމެނޭ އެންމެ ބޮޑު ޝަހަރުގެ އިތުރުން ގިނަ މިންގަނޑުތަކުން ބަލާނަމަ ވިލާތުގައި ހިމެނޭ އެންމެ ރަށްވެހިކަން ބޮޑު ސަރަހައްދެވެ. އިނގިރޭސިވިލާތުގެ އާބާދީއަކީ 51 މިލިޔަންކަމަށްވާއިރު މިއަދަދަކީ އެކުލެވި ރަސްކަމުގެ އާބާދީގެ 84 އިންސައްތައެވެ. އިނގިރޭސިވިލާތުގެ މިއާބާދީ ބޮޑަށް ބެހިގެން އައިސްފައިވަނީ ލަންޑަނާއި އިރުދެކުނާއި އާބާދީ ބޮޑު މިޑްލޭންޑްސް އަދި ހުޅަނގު އުތުރާއި އިރު އުތުރާއި ޔޯކްޝަޔާރ ފަދަ 19ވަނަ ޤަރުނުގެ ތެރޭގައި ސިނާއީ ގޮތުން ކުރިއެރި ސަރަހައްދުތަކުގައެވެ. ތެތްބިމާއި ނައަމް ސޫފި ގެންގުޅޭބިންތައް އޮންނަނީ ބޮޑަތި ޝަހަރުތަކުން ބޭރުގައެވެ.
މީލާދީގޮތުން 1284 ގައި ވޭލްސްއަކީ އިނގިރޭސި ރަސްކަމުގެ ބައެއްގެ ގޮތުގައި ހަމަޖެހިނގެން ދިޔުމުގެ ކުރީގައިވެސް އިނގިރޭސި ރަސްކަމަކީ މިނިވަން މުސްތަޤިއްލު ދައުލަތެކެވެ. މިގޮތުގައި 1 މެއި 1707 ވަންދެން އޮތުމަށްފަހު މިތާރީހުގައި އެކްޓްސް އޮފް ޔޫނިއަންއަށް އަމަލުކުރަން ފެށުމާއިއެކު އެއިގެ ކުރީއަހަރު އެއްބަސްވެފައިވާ ޓްރިޓީ އޮފް ޔޫނިއަންގައި ހިމެނޭ ނުކުތާތަށް ތަންފީޒުވުމުގެ ނަތީޖާއަކަށްވީ ސިޔާސީ އެކުލެވުމަކުން ސްކޮޓްލޭންޑްގެ ރަސްކަމާއި އިނގިރޭސި ރަސްކަން އެކުލެވި ކިންގްޑަމް އޮފް ގްރޭޓް ބްރިޓެންގެ ނަމުގައި އާރަސްކަމެއް އުފެދުމެވެ. އަދި 1800 ވަނަ އަހަރު އާ އެކްޓް އޮފް ޔޫނިއަން އެއްގެ ދަށުން ގްރޭޓް ބްރިޓެންއާއި އަޔަލޭންޑް ގުޅި ހަމަ އެއަހަރު ކިންގްޑަމް އޮފް ގްރޭޓް ބްރިޓެން އެންޑް އަޔަލޭންޑްގެ ނަމުގައި ރަސްކަން ފުޅާކުރެވުނެވެ. 1922 ވަނައަހަރު އައިރިޝް ފްރީ ސްޓޭޓްގެނަމުގައި ބައެއް ވަކިވިނަމަވެސް 1927 ވަނައަހަރުގެ ރޯޔަލް އެންޑް ޕާލިމެންޓަރީ އެކްޓްގެ ސަބަބުން އައިރިޝް ހަދައުލަތް އިނގިރޭސި ދައުލަތުގެ ތެރެއަށް އެކުލެވި މިހާރު މިފެންނަ ޔުނައިޓެޑް ކިންގްޑަމް އޮފް ގްރޭޓް ބްރިޓެން އެންޑް ނޮދާން އަޔަލޭންޑް ރަސްމީގޮތުން އުފެދުނީއެވެ.
ތާރީޚު އުނިއިތުރު ގެންނަވާ
ޤަދީމީ އަދި އެވޭލާ ދުވަސްވަރު އުނިއިތުރު ގެންނަވާ
އެންމެ ފުރަތަމަ އުޅުނު އިންސާނުންކަމަށް ބެލެވޭ މީހުންގެ 700000 އަހަރުވެފައިވާ ކަށިތަށް ހޯދިފައިވަނީ އިނގިރޭސިވިލާތުގެ ސަރަހައްދުތަކުންނެވެ. ހޯމޯ އިރެކްޓަސްގެ ކަށިތައްވަނީ މިޒަމާނުގެ ނޯފޯކް އަދި ސުފޯކް ސަރަހައްދުތަކުން ހޯދިފައެވެ. ތަހުޒީބީ އިނސާނުން މިސަރަހައްދުތަކަށް އައިސްފައިވަނީ މީގެ 35000 އަހަރު ކުރިން ކަމަށްވިޔަސް އެންމެ ފަހު އައިސް އޭޖް ނުވަތަ މިސަރަހައްދަށް ވަކިން ހާއްސަގޮތެއްގައި އައި ޑިވެންސިއަން ގްލޭސިއޭޝަންގެ ބުރަ ހާލާތުގެ ސަބަބުން މިމީހުންވަނީ ދެކުނު ޔޫރަޕްގެ ފަރުބަދަ މަތީ ސަރަހައްދުތަކަށް ބަދަލުވެފައެވެ. މިހާލާތުގައި އެތަނުގައި އުޅުނީ ހަމައެކަނި ބިޔަ ޖަނަވާރުތަކުގެ ތެރެއިން މެމޮތްއާއި ބައިސަން އަދި ވޫލީ ރައިނޯސަރަސް އެވެ. ގާތްގަނޑަކަށް މީގެ 11000 އަހަރުކުރިން މިގަނޑުފެންތަކުގެ އަސަރުމަޑުވާން ފެށުމާއިއެކު އަލުން މީހުން އާބާދުވާން ފެއްޓިއެވެ. ޖެނެޓިކް ތަހުލީލުތަކުން އެނގޭ ގޮތުގައި މިމީހުން އައިސްފައިވަނީ އައިބީރިއަން ޕެނިންސޫލާގެ އުތުރު ފަޅިންނެވެ. ކަނޑުގެ ލޮނުގަނޑު މިހާރަށްވުރެ ތިރިއެވެ. އަދި ބްރިޓެންވަނީ ބިމުގެގޮތުން އަޔަލޭންޑްއާއި ޔުރޭޝިއާއާއިވެސް ގުޅިފައެވެ. ވަށައިގެންވާ ކަނޑުތަކުގެ އުފުލުމާއިއެކު ބްރިޓެން ވަނީ މީގެ 9000 އަހަރުކުރިން އަޔަލޭންޑާއި ވަކިވެ އަދި މީގެ ބައި ޤަރުނުކުރިން ޔުރޭޝިއާއާއި ވަކިވެފައެވެ.
Colhõesގާތްގަނޑަކަށް މީލާދުގެ ކުރިން 2500 އަހަރުގައި ބީކާ ކަލްޗާރ އައުމާއި އެކު ލޮޔާއި މުށީގެ ކަންވާރުތައް ތައާރަފްވެގެން ދިޔައެވެ. މިދުވަސްވަރުގައި ނިއޯލެތިކް ދުވަސްވަރުގެ އާޘާރުތަކުގެ ތެރެއިން ބޮޑައި ތަންތަނުގެގޮތުގައި ހިމެނޭ ސްޓޯންހެންޖް އަދި އެވްބެރީ ބިނާކުރެވުނެވެ. އަދި އެސަރަހައްދުން ލިބެންނެތް ތަކެތީގެ ތެރެއިން ދަގަނޑާއި ލޮއި ހޫނުކޮށްގެން ބީކާ ކަލްޗާރގެ މީހުން ވަނީ ބްރޯންޒް އުފައްދާފައެވެ. އެއިގެ ފަހުން އެމީހުން އަޔަން އޯރ އިން ހަރުދަގަނޑު ހޯދިއެވެ